اختلالات انطباق

اختلالات انطباق
اختلالات انطباق(سازگاری) (adjustment disorders) طبقه تشخیصی است که مشخصه ان واکنشی غیر عادی و هیجانی نسبت به رویداد استرس زا است.معمولا عامل استرس شامل مسائل مالی،بیماری قلبی یا مشکلات ارتباطی «نظیر جدایی از فرد محبوب ) است.مجموعه علایمی که ایجاد می شوند ممکن است شامل علایم اضطراب یا افسردگی باشند و ممکن است اختلال به صورت آشفتگی سلوک نیز بروز کند.

طبق تعریف،علایم این اختلال باید ظرف مدت ۳ ماه پس از شروع عامل استرس زا ایجاد شوند و ظرف ۶ ماه پس از خاتمه عامل استرس زا(یا عواقب آن) علایم مزبور برطرف شده باشند.این اختلال در نوجوانان شایع تر است،ولی ممکن است در هر سنی رخ دهد.شیوع آن حدودا در ۲ تا ۸ درصد جمعیت عمومی مشاهده میشود،همچنین در زن ها ۲ برابر بیشتر از مردها مشاهده شده و زن های مجرد بیشتر در خطر این اختلال هستند.

نوجه داشته باشد که وجه مشترک PTSD با اختلال سازگاری وجود عامل استرسو است،اما استرسی که باعثPTSD می شود به قدری شدید است که تقریبا هر کسی را از پای در می آورد و این عامل استرسو،جان فرد را در معرض خطر واقعی و یا تهدید مرگ قرار می دهد،اما در اختلال سازگاری،پاسخ های غیر انطباقی به استرسوهای خفیف تر(مثل ترک همسر) عامل سبب ساز است و هیچ گاه حوادث نادر و فاجعه آمیز را شامل نمی شود.

اختلال انطباق یکی از شایع ترین تشخیص های روان پزشکی بین بیمارانی است که برای مسائل داخلی یا جراحی در بیمارستان بستری می شوند.

در DSM-IV-TR انواع مختلفی از اختلال انطباق ذکر شده اند که از نظر تظاهر خلقی غالب با هم تفاوت دارند،بدین ترتیب انواع اختلالات انطباق عبارتند از:

همراه با خلق افسرده همراه با خلق مضطرب

همراه با خلق افسرده و اضطراب توام آشفتگی و سلوک

همراه با اختلال همزمان هیجان و رفتاری

هرچند طبق تعریف،اختلال انطباق در پی یک عامل استرس زا پیدی می آید،اما علایم لزوما بلافاصله پس از ان ظهور نمی کند؛ممکن است بین عامل استرس زا و بروز علایم تا ۳ ماه فاصله باشد.علایم همیشه به محض توقف عامل استرس زا فروکش نمی کند،اگر عامل استرس زا تداوم یابد اختلال ممکن است بصورت مزمن در آید.

ویژگی های افسردگی و اضطرابی و مختلط در بزرگسالان بیشتر شایع است.

مشخصات ۶ طبقه اختلال انطباق در DSM-IV-TR:

۱٫اختلال انطباق با خلق افسرده:خلق افسرده،گریه و زاری،نا امیدی،انزوا و گوشه گیری،کاهش وزن و کم خوابی

۲٫اختلال انطباق همراه با اضطراب:تپش قلب،نگرانی و بی قراری

۳٫اختلال انطباق همراه با خلق توام افسرده و مضطرب

۴٫اختلال انطباق همراه با آشفتگی رفتاری:حقوق دیگران زیر پا گذاشته شده یا هنجارهای اجتماعی متناسب با سن نادیده گرفته می شود.مثل فرار از مدرسه ،ولگردی،نزاع با دیگران و …

۵٫اختلال انطباق همراه با آشفتگی توام رفتار و هیجان

۶٫اختلال انطباق غیر اختصاصی:واکنش های غیر انطباقی غیر مشخص نسبت به استرس.مانند انکار مطلق و عدم همکاری بارز با دستورات درمانی

در تشخیص این اختلال باید مد نظر باشد که اگر علائم کمتر از ۶ ماه طول بکشد،نوع حاد مطرح می شود و اگر استرس زا و علائم دوام یابند ممکن است اختلال مزمن شود.

مهم ترین استرس هایی که می توانند در صورت وقوع ،زمینه ساز اختلال سازگاری شوند عبارتند ازک

مرگ همسر یا عزیزان ورشکستگی مالی

بد نام شدن یا مورد تهمت قرار گرفتن اخراج از محل کار و از دست دادن شغل

قبول نشدن در یک آزمون خیلی مهم ترک دوستان یا طرد شدن

نرسیدن و یا دور شدن از یک هدف بزرگ

سبب شناسی

در سبب شناسی این اختلال عوامل زنتیکی چون داشتن مزاج های پر اضطراب که باعث واکنش مفرط به وقایع مولد فشار می شود،مطرح است.از عوامل زیست شناختی،سابقه ناتوانی یا بیماری شدید طبی را می توان ذکر کرد.همچنین عوامل روانی – اجتماعی مانند از دست دادن یکی از والدین در دوران نوزادی و تجارب کم و نامطلوب از ارتباط با مادر،توانایی تحمل نا کامی در دوران بزرگ سالی و عدم ارضا ء نیازهای اولیه دوران نوزادی،از دیگر عوامل مطرح در سبب شناسی این اختلال هستند.

تشخیص افتراقی

هرچند داغ دیدگی بدون عارضه اغلب می تواند به طور موقت کارکرد اجتماعی و شغلی را مختل کند،ولی در این حالت کژکاری فرد در محدوده ی واکنش به فقدان شخص محبوب است و به همین دلیل جزء اختلال انطباق محسوب نمی شود.بیماران دچار انطباق علایمشان فراتر از یک واکنش طبیعی و قابل انتظار به عامل استرس زا است.

افتراق با PTSD و اختلال استرس حاد:وجود عامل استرس زا برای PTSD و اختلال حاد ضروری است.در این دو اختلال ماهیت عامل استرس زا بهتر مشخص شده و این اختلالات با مجموعه مشخصی از علایم دستگاه خودکار و علایم خلقی همراه هستند.برعکس در اختلال انطباق عامل استرس زا می تواند از هر درجه شدتی برخوردار باشد و علایم احتمالی طیف وسیعی را در بر می گیرند.

پیش آگهی و درمان

پیش آگهی کلی اختلال انطباقی عموما رضایت بخش است.اکثر بیماران ظرف ۳ ماه به حد قبلی کارکرد خود می رسند.روان درمانی هم چنان درمان انتخابی اختلالات انطباق است.گروه درمانی بخصوص در مورد بیمارانی که با استرس های مشابه مواجه شده اند،مفید است.روان درمانی انفرادی فرصتی فراهم می کند تا معنای عامل استرس زا برای بیمار روشن شود،بطوری که آسیب های قبلی را بتوان بررسی و حل کرد.

مداخله بحران ( crisis intervention) .هدف از مداخله در بحران و مراجع گردانی( case management) که روش های درمانی کوتاه مدتی هستند،کمک به بیمار مبتلا به اختلالات انطباق در حل سریع مشکل با فنون حمایتی،تلقینی،اطمینان بخشی،تعدیل محیط و حتی بستری کردن در صورت نیاز است.در این رویکرد انعطاف پذیری اهمیت اساسی دارد.استفاده از داروها برای درمان علایم خاص در کوتاه مدت روش معقولی است.