افتادگی رحم به جابهجا شدن واژن و رحم به سمت پایین اطلاق میشود. کلمۀ افتادگی از واژۀ لاتین procidere به معنی افتادن گرفته شده است. این اختلال در هندوستان بسیار شایعتر از کشورهای غربی است.
رحم توسط رباطهای کافی در موقعیت خود قرار میگیرد. علاوه بر آن، رحم از حمایت ساختارهای ماهیچهای واژن و تمامی بافتها و ماهیچههای موضعی دیگر برخوردار است. به دلیل سستی حمایت از سوی ماهیچهها، بافتها و رباطها، رحم به سمت پایین قرار میگیرد.
علائم بروز افتادگی رحم
زنی که از افتادگی رحم رنج میبرد احساس میکند که چیزی از میان واژن او به پایین میافتد. او حسی از کامل بودن را در ناحیۀ مثانه و مقعد خود احساس میکند. علائم دیگر بروز افتادگی رحم شامل وجود ناراحتی و درد در بخش تحتانی شکم و بخش تحتانی پشت، عادتهای ماهانۀ سنگین و ترشح شیرهای از واژن است. همچنین در تناوب ادرار فرد مبتلا به افتادگی رحم افزایش وجود دارد و بیمار در تخلیۀ کامل مثانۀ خود احساس مشکل میکند.
به دلیل عفونت ممکن است همچنین احساس سوزشی نیز در ناحیۀ مثانه وجود داشته باشد. زنی که از افتادگی رحم رنج میبرد ممکن است در دفع مدفوع و تخلیۀ کامل رودهها دچار مشکل شود. این علامتها قبل و در طول دوران عادت ماهانه برجستهتر میشود. اختلال افتادگی رحم ممکن است همچنین منجر به بروز مشکلاتی در مقاربت جنسی زنان و بعضی وقتها نازایی شود.
دلایل بروز افتادگی رحم
عوامل زیادی وجود دارد که میتواند به جابهجا شدن رحم کمک کند. این عوامل عبارتند از: تورم دائمی رودهها به همراه وجود گاز معده یا مصرف بیش از حد مواد غذایی که منجر به فشار پایینی بر روی رحم میشود، یبوست مزمن که منجر به فشار از پشت رودۀ بزرگ بر روی رحم میشود، پوشیدن لباسهای تنگ به ویژه شکمبندهای تنگ، دولا شدنهای دائمی و ضعف در ماهیچههای درونی شکم به واسطۀ فقدان تحرک و ضعف جسمی میباشد.
بعضی از عوامل مهم دیگری که میتواند منجر به بروز افتادگی رحم شود انجام کارهای بیش از حد یا طولانی، دخالت در فرایند زایمان توسط افراد غیره خبره، فقدان استراحت کامل و عدم استفاده از رژیم غذایی مناسب در دوران بعد از زایمان و زایمآنهای مکرر است. افزایش وزن رحم، وجود تومور در رحم، انقباض رحم و جراحتهای ناشی از عمل جراحی نیز میتواند منجر به بروز این اختلال شود. آتروفی ناشی از یائسگی ممکن است همچنین باعث بروز افتادگی رحم شود.
پیشگیری از افتادگی رحم
پیشگیری از بروز افتادگی رحم آسانتر و بهتر از درمان آن است. اقداماتی که میتوان برای پیشگیری از افتادگی رحم انجام داد شامل مراقبتهای مناسب پیش از زایمان در دوران حاملگی، مدیریت صحیح و دخالت به موقع در طول زایمان، مراقبتهای مناسب پس از زایمان به همراه بهرهمندی از استراحت کافی و رژیم غذایی سالم و ورزشهای مناسب است تا دستگاه عضلانی لگن تقویت شود.
درمان افتادگی رحم
درمان افتادگی رحم باید بر اساس بهرهمندی از یک رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش باشد. این رژیم غذایی باید به گونهای برنامهریزی شود که هدف آن تقویت دستگاه عضلانی داخلی بدن باشد. البته، باید از پوشیدن لباسهای تنگ، خم شدنهای دائمی و برداشتن اجسام سنگین به شدت خودداری کرده و از یک رژیم غذایی طبیعی استفاده کرد، زیرا این اقدامات به شکل خودکار باعث بالا رفتن موفقیت درمان میشود.
با توجه به کتاب راهنمای کامل درمانهای طبیعی از انتشارات تجسم خلاق در شروع، بیمار باید از یک رژیم غذایی تماماً میوه برای حدوداً 5 روز استفاده کند. در طول این دوره، او باید از 3 وعدۀ غذایی که از میوههای آبداری همچون پرتغال، سیب، آناناس و انگور تشکیل شده است در فواصل 5 ساعته استفاده کند. بیمار باید همچنین روزانه با استفاده از تنقیه با گرم رودههای خود را بشوید.
بعد از بهرهمندی از رژیم غذایی تماماً میوه، بیمار باید به تدریج از یک رژیم غذایی متعادل که بر اساس 3 گروه اصلی غذایی یعنی (1) دانهها، آجیلها و غلات، (2) سبزیجات و (3) میوهها تشکیل شده است استفاده کند. این رژیم غذایی تماماً میوه باید به مدت 3 روز در فواصل ماهانه تکرار شود تا بیماری بهتر شود.
ثابت شده است که مصرف هویج در درمان افتادگی رحم موثر است. برای درمان افتادگی رحم، گوشت هویج را باید در کیسۀ موسلین قرار داده و آن را وارد واژن کرد. این کار را باید برای مدتی با استفاده از هویجهای تازه هر 12 ساعت یکبار انجام داد. این کار مشکلات واژن را درمان و آن را مستحکم کرده و کمک زیادی به پیشگیری از بیماریهای دیگر دستگاه تناسلی زنان میکند.
استفاده از حمام نمک فرنگی با آب گرم همچنین در درمان افتادگی رحم موثر است. این حمام را باید 2 بار در هفته گرفت. این حمام را میتوان با حل کردن یک یا یک و نیم کیلوگرم نمک فرنگی در آب گرم حمام عادی آماده کرد. بیمار باید از 10 تا 20 دقیقه کل بدن خود را در وان حمام فرو ببرد. این حمام را باید قبل از خوابیدن گرفت و مواظب بود که بعد از گرفتن حمام بیمار سرما نخورد.
بیمار باید توجه داشته باشد که از هیچ صابونی برای این حمام استفاده نکند، زیرا صابون منجر به بروز اختلالاتی در فرایند درمان میشود. استفاده از حمام لگن سرد و گرم به شکل جایگزین همچنین در درمان افتادگی رحم مفید است و باید این حمام را یک روز در میان شبها گرفت.
ورزش راهی مناسب برای درمان افتادگی رحم
استفاده از ورزش برای مستحکم کردن دستگاه عضلانی لگن در درمان افتادگی رحم مهم است. دراز کشیدن بر روی کاناپه در حالیکه پاها کمی بالاتر از بقیۀ بدن قرار دارد در درمان افتادگی رحم و درد ناشی از آن مفید است. این کار را باید از نیم تا یک ساعت 2 یا 3 بار در روز انجام داد. پاها را باید از طریق قرار دادن بالشتکهایی در زیر آنها در حدود 18 اینچ بالاتر از بقیۀ بدن قرار داد. اگر این کار امکان پذیر نیست، بیمار میتواند در حالیکه پاهایش بر روی صندلی دیگری قرار گرفته است بر روی یک صندلی بنشیند.
بیمار هر چقدر بیشتر از این تمرین استفاده کند، اثرات درمانی آن بهتر خواهد بود. بیمار مبتلا به افتادگی رحم باید همچنین با هدف تقویت ماهیچههای شکم از ورزشهای دیگری نیز استفاده کند. این ورزشها در رفع افتادگی رحم کمک میکند. زنان باید همیشه مواظب باشند تا بین زایمآنهای خود فاصله بیندازند تا از زایمآنهای پشت سرهم و مکرر جلوگیری کنند. این کار به بافتهای واژن اجازه میدهد تا قدرت و سرزندگی خود را بدست آورده و در نتیجه از افتادگی رحم پیشگیری میکند.