بیماری اسكیزوفرنی از تشخیص تا درمان
بسیاری از ما نام بیماری شیزوفرنی یا اسكیزوفرنی را شنیده ایم و چه بسا در میان دوستان یا اقوام خود، شاهد این اختلال بود ه ایم. این بیماری در كشور عزیزمان ایران با نام “جنون جوانی” معروف شده و این برداشت نادرست را در اذهان به وجود آورد كه اسكیزوفرنی تنها مختص دوره جوانی است، حال آنكه این باوری غلط است.
اوج جنون جوانی
بسیاری از ما نام بیماری شیزوفرنی یا اسكیزوفرنی را شنیده ایم و چه بسا در میان دوستان یا اقوام خود، شاهد این اختلال بود ه ایم. این بیماری در كشور عزیزمان ایران با نام “جنون جوانی” معروف شده و این برداشت نادرست را در اذهان به وجود آورد كه اسكیزوفرنی تنها مختص دوره جوانی است، حال آنكه این باوری غلط است. در اصل بیشترین سن شروع در میان آقایان، ۱۵ تا ۲۵ سالگی و در خانم ها، ۲۵ تا ۳۵ سالگی است. اسكیزوفرنی اختلالی بدون مرز است و در هر سن، جنس، نژاد، فرهنگ، طبقه اجتماعی و… ظاهر می شود. طبق آخرین آمار منتشر شده، در حدود یك درصد جمعیت انسانی به این بیماری روانی مبتلا هستند. این بیماری تا آخر عمر پایدار باقی می ماند و به همین دلیل نیاز به پیگیری طولانی مدت و چه بسا مادام العمر از طرف پزشك و تیم درمانی دارد. متاسفانه بسیاری از موارد عود، بعد از رسیدن به یك بهبودی نسبی، به دلیل رها كردن درمان از طرف بیمار و یا اصرار خانواده به قطع داروها است. از طرف دیگر، كم توجهی و انزوای اجتماعی كه به دلیل ناآگاهی عمومی نسبت به این اختلال گریبانگیر بیماران اسكیزوفرنی می شود، آنها و خانواده هایشان را در بیشتر موارد آزار می دهد.
چرا من؟!
درباره علل ایجاد كننده اسكیزوفرنی مطالب زیادی كشف شده است كه به نظر می رسد هر یك از این كشفیات تا حدودی در ایجاد بیماری دخیل است اما هنوز یك علت واحد و كاملا مشخص برای به وجود آمدن اسكیزوفرنی شناسایی نشده هستند. از جمله این علل می توان به موارد زیر اشاره كرد: سابقه فامیلی ابتلا به اسكیزوفرنی (به خصوص در اقوام درجه یك)، برخی از عفونت های ویروسی، مواردی از آسیب های حین زایمان مثل كمبود اكسیژن رسانی به جنین در بدو تولد، مصرف حشیش، متولدین زمستان و اوایل بهار، استرس و …..
در اصل این بیماری یك اختلال چند علتی است و احتمالا وجود همزمان چند عامل در كنار یكدیگر است كه در نهایت به ظاهر شدن اسكیزوفرنی منجر می شود.
اسكیزوفرنی و حرف مردم….
كمتر بیماریی را می توان یافت كه درباره آن به اندازه اسكیزوفرنی برداشت غلط وجود داشته باشد. نگرش منفی جامعه به این اختلال بر بار سنگین بیماری می افزاید. خوشبختانه، دورانی را كه ابتلا به بیماری روانی دلیلی برای گرفتار كردن فرد و غل وزنجیر بود را پشت سرگذاشته ایم ولی هنوز برای رسیدن به همدردی عمومی راه درازی را در پیش داریم. شكی نیست كه ترس نسبت به اسكیزوفرنی به دلیل جهل و ناآگاهی از ماهیت این بیماری ایجاد می شود.
از آنجا كه افراد مبتلا به اسكیزوفرنی همشیه طبق انتظار رفتار نمی كنند، دیگران نمی دانند كه در برابر آنها چگونه واكنش نشان دهند. این حالت به بروز باور غلطی منجر می شود كه فرد مبتلا به اسكیزوفرنی ممكن است خشن و غیرقابل پیش بینی باشد. درست است كه گاه از این بیماران رفتارهای عجیب و حرف های نامربوط سر می زند، ولی مطمئنا این دلیلی برای ترس از آنها نیست. امروزه این تصور كه افراد مبتلا به اسكیزوفرنی برای ارتكاب به اعمال هولناك و خشونت آمیز آمادگی دارند، رد شده است. بیشتر این جنایات از سوی كسانی صورت می گیرد كه به عنوان افراد بهنجار، آزادانه در اجتماع می گردند و نفهمیدن انگیزه آنان دلیل ابتلایشان به اسكیزوفرنی نیست.
منزوی نكردن افراد مبتلا به اسكیزوفرنی و تشویق آنها به ادامه درمان و پیگیری، مهم ترین اصل در افزایش میزان بهبودی و كاهش موارد عود بیماری است.
معرفی اسكیزوفرنی
یكی از شایع ترین علایم اسكیزوفرنی، توهمات است. توهم عبارت است از ادراك كاذب در شرایطی كه محرك خارجی برای آن موجود نیست. مثلا بیمار ادعا می كند كه همسایه مرتبا راجع به او بدگویی می كند و یا او را تهدید به مرگ می كند، در حالی كه سایرین صدایی نمی شوند. این در شرایطی است كه بیمار صدای همسایه را به وضوح در گوش هایش می شنود. این حالات ممكن است در سایر انواع حواس پنج گانه نیز بروز كند.
بگذارید مثالی بزنیم: بیمار مزه بدی را در دهان حس می كند، یا بوی پلاستیك سوخته را استشمام می نماید و یا هیولاهایی را می بینید كه سایرین هیچ یك از اینها را حس نمی كنند. از دیگر علایم اسكیزوفرنی، هذیان ها است. هذیان عقیده نادرستی است كه بر استنباط غلط شخص از واقعیت بیرونی متكی است. این عقیده غلط با استدلال اصلاح نمی شود و با زمینه هوشی و فرهنگی بیمار نیز هماهنگ نیست.
از جمله هذیان های شایع می توان به این مواد اشاره كرد: این عقیده و باور كه اراده، افكار یا احساسات شخص تحت كنترل نیروهای خارجی است و یا اینكه فرد ذكر كند افكارش به وسیله نیروهایی از ذهن او بیرون كشیده می شود. گاه بیمار معتقد است كه خطری او را تهدید می كند و به همین دلیل اعتمادش را نسبت به اطرافیان از دست می دهد. به خاطر داشته باشیم توهمات و هذیان ها حالت هایی هستند كه بیمار بر درستی و صحت آنها اعتقاد دارد و دقیقا به همین دلیل خود را نیازمند درمان نمی بیند و چه بسا كه مقاومت شدیدی در برابر مصرف داروها بروز دهد. برخی از مبتلایان نیز دچار علایمی با نام علایم منفی می شوند. منظور از كلمه منفی، كاهش در حالت هایی است كه در شرایط عادی و در یك فرد سالم دیده می شود به عنوان مثال، بیمار به شدت كم حرف می شود یا حالات چهره اش به میزان قابل توجهی كاهش می یابد، منزوی می شود و….
آنچه در بالا گفتیم، تنها بخش بسیار كوچكی از علایم دیده شده در اسكیزوفرنی است. شناسایی هر چه زودتر بیماران موجب تاثیر بیشتر درمان در طولانی مدت می شود و شاید بتوان جنبه های بیشتری از توانایی های فرد اسكیزوفرنی را در صورت آغاز هر چه سریع تر درمان، حفظ كرد. خانواده بیماران اسكیزوفرنی نیز به طور قطع و یقین نیاز به حمایت دارند كه امروزه این كار از طریق گروه های متشكل از اعضای خانواده بیماران انجام می شود تا این گروه ها به عنوان منابع حمایتی برای افراد مبتلا عمل كنند.
خوشبختانه امروزه داروهای خوراكی و تزریقی با اثرات كوتاه مدت و بلند مدت موجود است. تنوع این دسته های دارویی و كاهش عوارض آنها كمك كرده است كه كنترل بیماری اسكیزوفرنی به مراتب راحت تر از گذشته باشد. به طوری كه بیمار حتی می تواند شغل و درآمد داشته باشد. باز هم تایید كنیم كه پیگیری و ادامه درمان، كلید موفقیت در خاموش نگه داشتن شعله های اسكیزوفرنی است.
منبع :آفتاب
