تشکیل سنگ در کلیهها یا مجاری ادراری بیماری نسبتا شایعی است. این سنگها از مواد شیمیایی تشکیل میشوند که معمولاً در ادرار وجود دارند. برخی از این مواد شیمیایی شامل اسید اوریک، فسفر، کلسیم و اسید اُگزالیک هستند. این مواد شیمیایی از سنگهایی به اندازه شن، ماسه و سنگ ریزه تا سنگهایی به اندازه تخمهای پرندگان متغییر هستند.
تشکیل سنگ در کلیه ممکن است به این دلیل باشد که غلظت ماده خاصی در ادرار بیش از حد قابلیت انحلال آن است. این بیماری غالباً در مردان بیش از زنان اتفاق میافتد و در افراد میانسال شایعتر است.
کلیه دو اندام به شکل لوبیا است که در زیر کمر در هر دو طرف ستون فقرات در دیواره پشتی شکم قرار گرفته است. کلیه نرم و به رنگ قهوهای مایل به قرمز است و به طور متوسط دارای ١٠ سانتی متر طول، ٦ سانتیمتر عرض و ۵.٢ درصد ضخامت در مرکز میباشد. کلیه کارخانه پاکسازی خون و برداشتن آب و نمک از خونی میباشد که به عنوان ادرار وارد مثانه میشود.
دلایل بروز بیماری سنگ کلیه
تشکیل سنگ در کلیهها در نتیجه نقص در متابولیسم عمومی بدن به وجود میآید. سنگها در کلیهها معمولاً هنگامی که ادرار به دلیل تعریق زیاد یا مصرف ناکافی مایعات کاملاً غلیظ میشود به وجود میآیند. بیماری سنگ کلیه با نوع زندگی ساکن و کم تحرک بدتر میشود. دلایل دیگر بروز سنگ کلیه استفاده از رژیمهای غذایی نادرست، مصرف بیش از حد غذاهای تشکیل دهنده اسید، مصرف آرد سفید و محصولات قندی، گوشت، چای، قهوه، چاشنیها و ادویهها و پرخوری میباشد. فقدان ویتامین A و مصرف بیش از حد ویتامین B نیز ممکن است منجر به تشکیل سنگ در کلیهها شود.
انواع سنگ کلیه
سنگهای کلیه بر دو نوع هستند: سنگهای اصلی و سنگهای ثانویه. سنگهای اصلی معمولاً به دلیل عفونت به وجود نمیآیند و در ادرار اسیدی تشکیل میشوند. این نوع سنگها معمولاً از اعتیاد به الکل، نوع زندگی ساکن و کم تحرک، یبوست و مصرف بیش از حد غذاهای غنی از نیتروژن و پورین به وجود میآیند. سنگهای ثانویه به دلیل عفونت موضعی به وجود میآیند و در ادرار قلیایی تشکیل میشوند.
بیشتر سنگهای کلیه از اگزالات کلسیم یا فسفات به وجود میآیند. فسفات با وجود عفونت در بدن بسیار شایع است. در حدود ٩٠ درصد تمامی سنگهای کلیه دارای کلسیم به عنوان ماده اصلی تشکیل دهنده خود میباشند. بیش از نیمی از این مواد ترکیبات کلسیم، آمونیاک و منیزیم، فسفات و کربنات میباشد در حالی که باقی مانده آن دارای اگزالات است. سنگهای اسید اوریک و cystine به ترتیب حدوداً چهار و یک درصد کل سنگهای کلیه را تشکیل میدهند.
درمان سنگ کلیه
اکثریت بیمارانی که از سنگ کلیه رنج میبرند میتوانند بیماری خود را از طریق تنظیم یک رژیم غذایی صحیح با موفقیت درمان کنند. استفاده از این رژیم غذایی از وقوع علائم این بیماری جلوگیری خواهد کرد. فقط در چند مورد به عمل جراحی نیاز خواهد بود.
در کتاب راهنمای کامل درمانهای طبیعی از انتشارات تجسم خلاق آمده است بیمار باید برای کنترل اسیدی و قلیایی شدن ادرار و اطمینان از مصرف کافی مایعات برای پیشگیری از غلیظ شدن ادرار از خوردن غذاهایی که کلیهها را تحریک میکند خودداری کند.
غذاهایی که محرک کلیهها به حساب میآیند شامل نوشیدنیهای الکلی، چاشنیها، ترشیجات، سبزیجات مشخصی همچون خیار، تربچه، گوجه فرنگی، اسفناج، ریواس، شاهی آبی و مواد غذایی که دارای رایحههای قوی هستند همچون مارچوبه، پیاز، گیاهان بنشین زا، کلم، گل کلم، گوشت و آبهای کربنات میباشد.
در سنگهای فسفات کلسیم، ترشح بیش از حد هورمون پاراتیروئید باعث کمبود کلسیم در استخوآنها میشود که این امر منجر به سطح خونی بالای کلسیم و افزایش دفع کلسیم در ادرار میشود. مصرف غیرطبیعی و بیش از حد شیر، غذاهای قلیایی و ویتامین D میتواند منجر به تشکیل سنگهای فسفات کلسیم شود.
برای کنترل تشکیل سنگهای فسفات کلسیم، باید از یک رژیم غذایی که دارای مقدار کمی کلسیم و فسفر است استفاده کرد. مصرف کلسیم و فسفات را باید به حداقل میزان ممکن کاهش داد.
سطح حفظ کلسیم ٦٨٠ میلیگرم و سطح حفظ فسفر ١٠٠٠ میلیگرم است. در این رژیم غذایی، شیر باید منبع اصلی کلسیم و کشک یا پنیر لور، عدس و بادام زمینی باید منبع اصلی فسفر را تشکیل دهد. غذاهایی که از مصرف آنها باید اجتناب شود آرد سبوسدار، نخود سبز، سویا، چغندر، اسفناج، گل کلم، شلغم، هویج ، بادام و آناناس میباشد.
هنگامی که سنگها از کلسیم، فسفات منیزیم و کربناتها تشکیل شده است، رژیم غذایی باید به گونهای تنظیم شود که ادرار اسیدی را حفظ کند. در چنین رژیم غذایی فقط باید نیم لیتر شیر، دو وعده میوه و دو وعده سبزیجات (٢٠٠ گرم) را مصرف کرد. این سبزیجات ممکن است از مارچوبه، نخود سبز تازه، کدو تنبل، کدو، شلغم، گل کلم، کلم و گوجه فرنگی تشکیل شده باشد. برای میوهها، هندوانه، انگور، گلابی، آناناس، انبه و گواو را میتوان استفاده کرد.
از طرف دیگر، اگر سنگهای اسید اوریک و اگزالت تشکیل شده باشد، ادرار باید قلیایی باشد. در این رژیم غذایی، میوه ها و سبزیجات باید به مقدار زیادی استفاده شود و غذاهای تشکیل دهنده اسید را باید برای حداقل نیاز تغذیهای حفظ کرد. هنگامی که این سنگها دارای اگزالت میباشند، از مصرف غذاهایی که دارای اسید اگزالیک بالایی هستند باید خودداری کرد. این غذاها شامل بادام، چغندر، بادنجان، نان قهوهای، کلم، گیلاس، شکلات، لوبیا سبز، سیب زمینی، تربچه، اسفناج و سویا میباشد.
سنگهای اوریک در بیمارانی اتفاق میافتد که دارای افزایش اسید اوریک در خون و ادرار میباشند. از آنجایی که اسید اوریک محصول نهایی متابولیسم پورین است، پس از مصرف غذاهایی که دارای میزان بالایی پورین هستند همچون خوش گوشت، قلوه و جگر باید خودداری کرد. مصرف لوبیا قرمز درمان بسیار موثری برای مشکلات کلیه، از جمله سنگ کلیه به حساب می آید.
دکتر رام از آلمان اولین کسی بود که ارزش لوبیا قرمز را به عنوان یک دارو برای درمان بیماریهای کلیه و مثانه کشف کرد. او از لوبیا قرمز به مدت بیش از ٢۵ سال برای اهداف درمانی استفاده کرد و به نتایج موفقی نیز دست پیدا کرد. شیوهای که توسط او استفاده میشد این چنین است: لوبیا را از پوستهاش دربیاورید، سپس پوسته را قطعه قطعه کرده و حدود ٦٠ میلیگرم از آن را در 4 لیتر آب گرم بریزید و به آرامی آن را برای چهار ساعت جوش دهید.
این مایع را باید بوسیله یک پارچه نازک صاف کرد و سپس، باید آن را برای حدوداً هشت ساعت خنک کرد. پس از آن، این مایع را باید بدون به هم زدن آن از میان پارچه دیگری عبور داد.
مطابق با اظهار نظر دکتر رام، یک لیوان از این جوشانده را باید هر دو ساعت یکبار به مدت یک روز به بیمار داد و بعد از آن، از این جوشانده میتوان برای چندین بار در هفته استفاده کرد. دکتر رام همچنین میگوید که این جوشانده اگر برای بیش از ٢٤ ساعت بماند کارایی خود را از دست خواهد داد. پوستههای لوبیا را میتوان برای مدتهای طولانیتری حفظ کرد، اما زمانی که جوشانده میشوند، عامل درمانی بعد از یک روز از بین میرود.
ریحان نیز دارای اثر تقویت کنندگی بر روی کلیههاست. در مورد سنگ کلیه، عصاره ریحان و عسل را برای مدت شش ماه باید مصرف کرد. ثابت شده است که این سنگها را میتوان با این درمان از دستگاه ادراری دفع کرد. مصرف کرفس همچنین درمان ارزشمند دیگری برای افرادی است که مستعد تشکیل سنگ در کلیهها و کیسه صفرای خود هستند. استفاده مدام از کرفس از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری میکند.
تحقیقات موفقیت درمانی قابل توجهی را از مصرف ویتامین B6 یا پیریدوکساین در درمان سنگهای کلیه نشان داده است. این درمان را باید برای رسیدن به شفای کامل برای چند ماه ادامه داد.
بیمار باید از یک رژیم غذایی کم پروتئین که مصرف پروتئین را به یک گرم در هر کیلو غذا محدود میکند استفاده کند. استفاده از مایعات تا ٣٠٠٠ میلیگرم یا بیشتر در روز برای پیشگیری از تولید سنگ در کلیهها ضروری است.
بیمار باید از تنقیه آب گرم که با حمام با آب گرم در دمای ١٠٠ درجه فارنهایت همراه است و به تدریج به ١١٢ درجه فارنهایت افزایش پید میکند استفاده کند. استفاده از کمپرس آب گرمی که بر روی پشت ناحیه کلیهها قرار داده میشود درد از ناشی از سنگ کلیه را رفع خواهد کرد.
آساناهای یوگایی همچون پاوان – موکتاسانا، آتانپاداسانا، بوجانگاسانا، دانورسانا و هالاسانا همچنین در درمان بیماری سنگ کلیه بسیار مفید است، زیرا آنها کلیهها را تحریک میکنند.