تعریف استرس:

تعریف استرس:

استرس در روان‌شناسی به معنی فشار و نیرو است و هر محرکی که در انسان ایجاد تنش کند، استرس زا یا عامل تنیدگی نامیده می‌شود.
فعالیت شغلی
نشانه های استرس و عوارض:

کم حوصلگی، سردرد، تغییر ضربان قلب، خستگی جسمی، خشم و پرخاشگری، بی خوابی، فشار در سینه، اختلال گوارشی، سوزش معده، عرق کردن، خشکی دهان، بی‌اشتهایی، داغ شدن و یا سرد شدن بدن، غمگینی، لرزش بدن، میل به سیگار، از دست دادن تمرکز، احساس سرگیجه، تغییر تنفس، تکرر ادرار، کم شدن حافظه، دردهای بدنی پراکنده، آه کشیدن، تمایل به تنهایی، آشفتگی، التهاب، سرخ شدن پوست صورت و…
علل استرس:

علل و عوامل تنیدگی را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد: عوامل فردی: هر یک از ما نقشهایی ایفا می‌کنیم، مثل نقش پدر، همسر، رئیس، مرئوس، همکار، شهروند و… ایفای هر نقشی رفتارهای خاص خود را می‌طلبد و انتظاراتی را پدید می‌آورد، گاهی بین این نقشها تضادهایی وجود دارد که ما را متحمل می‌کند. گاهی مشخص نبودن نقش باعث فشار می‌شود، مثلاً کاری که باید انجام دهیم، مشخص نیست و رئیس به دلیل انجام نگرفتن کار از ما عصبانی است. گاهی تعداد نقشهایی که باید ایفا کنیم، زیاد و از توان ما خارج است. مسؤولیت زیاد نیز خودش فشارزا است. یکی دیگر از عوامل فردی سن فرد است. افراد مسن به دلیل تجربه بیشتر فشار کمتری متحمل می‌شوند. عامل دیگر جنسیت است. خانمها نسبت به آقایان از صبر و شکیبایی بیشتری برخوردارند و تحمل بیشتری در برابر فشار دارند. رژیم غذایی نیز در تحمل ما نسبت به استرس تأثیر دارد. بعضی از غذاها به آرامش ما و در نتیجه به تحمل ما در برابر استرس کمک خواهند کرد.
عوامل گروهی
اولین عامل گروهی وجود یا عدم وجود نیازهای مشترک است. هرچقدر نیازهای یک گروه مشترک و با هم نزدیک تر باشد، فشار کمتری متحمل می‌شود. عامل دوم انسجام در گروه است، اختلاف در داخل گروه و بین افراد با یکدیگر فشار زیادی بر افراد وارد می‌آورد. مشخص نبودن و خوب تعریف نشدن نقشها در داخل گروه عامل دیگری است که هرچقدر نقشها در داخل گروه نامشخص تر باشد، فشار بیشتری بر فرد وارد خواهد آمد.
عوامل سازمانی
نوع کار، نقشی که افراد باید ایفا کنند، خواسته‌های همکاران، ساختار سازمانی، مدیریت یا رهبری در میزان فشار وارده بر فرد دخیل اند. جو حاکم بر سازمان و فرهنگ سازمان نیز با استرس رابطه دارد، اگر جو حاکم بر سازمانی مثبت باشد، افراد پرتلاش، کاری و مسؤولیت‌پذیر و خلاق فشار کمتری احساس می‌کنند. عامل دیگر نحوه تقسیم وظایف و شرح وظایف در سطح سازمان است که وظایف باید شفاف و مشخص بوده و قوانین دست و پاگیر نباشد، همچنان که اگر سبک مدیر با سلیقه کارکنان مطابقت نداشته باشد، کارمندان استرس بیشتری را متحمل می‌شوند. حجم کم کار، حجم زیاد کار، شیفت کاری، حوادث محیط کار، شرایط نامساعد محیط کار (مثل سر و صدا، حرارت، گرد و غبار، مواد شیمیایی،…) احساس عدم امنیت شغلی، عدم توزیع عادلانه امکانات، اختلاف همکاران، کار در شرایط تنهایی، به چالش نگرفتن استعدادهای فرد، ارتقای بی ضابطه، تصاحب پست ها توسط افراد بیرون سازمان همه فشارزا هستند.
عوامل فراسازمانی
بعضی از عوامل فشار به خانواده و اجتماعی که در آن زندگی می‌کنیم، بر می‌گردد: نامطمئن بودن وضع اقتصادی، نامطمئن بودن وضع سیاسی، بی ثباتی و ناکارآمدی قوانین، نامطمئن بودن تکنولوژی، مشکلات مالی واقتصادی، مشکلات خانوادگی، تحصیل فرزندان، محل سکونت همه می‌تواند در میزان فشاری که تحمل می‌کنیم، نقش داشته باشد. حمایتهای خانوادگی وفامیلی نیز درتحمل افراد در برابر فشارها نقش دارند. مسائل سیاسی اقتصادی نیز باعث ایجاد فشار می‌شود. رکودهای کوتاه مدت هم موجب افزایش تنش می‌شود، هنگامی که سیستم‌های اقتصادی به قهقرا می‌روند، سازمانها از نیروی کار خود می‌کاهند، اضافه کاری کاهش می‌یابد، تعدادی از کارکنان منتظر خدمات می‌مانند، حقوقها کاهش می‌یابد، هفته‌های کاری کوتاه می‌گردد واز این قبیل مسائل که فشار زا هستند.

درمان استرس:

برخی فعالیت‌های لذت‌بخش مانند خوردن صبحانه و مصرف قندهای طبیعی مانند عسل، خرما و کشمش در کنار خانواده استرس روزانه را کنترل می‌کند.
بر این اساس توصیه می‌شود همه در لحظه زندگی کنند و از لحظه‌ها لذت ببرند. وقتی غذا می‌خورید فقط به غذا خوردن فکر کنید و همانطور که در محل کار باید تمرکز خود را حفظ کنید، در خانه نیز فقط به امور خانه و خانواده بپردازید و از توجه و تمرکز بر مسائل دیگر بپرهیزید. وی ادامه داد: برخی استرس‌ها ناخواسته به فرد وارد می‌شود و مواجهه با آنها اجتناب‌ناپذیر است، مثلاً چنانچه فردی ناچار است ساعت مشخصی سر کار حاضر شود، بهتر است با برنامه‌ریزی صبح زود از خواب برخیزد و از مسیرها و وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کند تا زودتر به محل کار خود برسد. این برنامه‌ریزی می‌تواند استرس ناشی از تأخیر و واکنش مدیر را کنترل کند.
*خوردن صبحانه از استرس روزانه می‌کاهد
برخی فعالیت‌های لذت‌بخش مانند خوردن صبحانه و مصرف قندهای طبیعی مانند عسل، خرما و کشمش در کنار خانواده استرس روزانه را کنترل می‌کند و موجب می‌شود فرد با انرژی بیشتری روز خود را آغاز کند. توصیه می‌شود افراد به ویژه شاغلان صبحانه را در خانه صرف کرده و حدود نیم ساعت به انجام فعالیتی لذتبخش مانند ورزش و شنیدن موسیقی بپردازند.
*برای کنترل استرس طی روز با خانواده خود تماس بگیرید
یکی از راه‌های کنترل استرس شغلی فراهم کردن شرایط توسط مدیران مجموعه‌ها است، بهتر است مدیران شرایطی را فراهم کنند تا فرد طی روز با خانواده‌اش تماس بگیرد و ساعتی به استراحت بپردازد،‌ همچنین شنیدن موسیقی و فعالیت‌های لذتبخش در محل کار می‌تواند در کنترل استرس مؤثر باشد. وی ادامه داد:‌ توصیه می‌شود مدیران تند و عجولانه قضاوت نکنند و چنانچه کارمندی کارش را خوب انجام نمی‌دهد، صفت خاصی را به او نسبت ندهند. فراموش نکنید عصبانیت مانند بهمن می‌ماند که ابتدا گلوله کوچک برفی است که تبدیل به بهمن می‌شود.
*بین دو فعالیت شغلی استراحت کنید
افرادی که شغل دوم دارند بهتر است در پایان وقت اداری شغل اول کمی استراحت کرده، به فعالیت لذت‌بخش بپردازند، سپس شغل دوم خود را آغاز کنند، این موضوع می‌تواند به سلامت روان آنها کمک کند.

منبع :health.parsilog