حافظه چیست؟
به نظر می‌رسد که ما آدمیان تقریباً هر چه داریم یا هر که هستیم از برکت حافظه است.
ادراکات و اندیشه ها و حرکات و… ما از آن سرچشمه گرفته و اگر نیروی پیوند دهنده‌ی
حافظه نمی بود ، هشیاری ما به تعداد لحظه های زندگی‌مان تجزیه می‌شد (هرینگ 1920
hering) حافظه 3 مرحله دارد
1- رمز گردانی یا سپردن به حافظه
2- اندوزش یا نگهداری در حافظه
3- بازیابی یا فراخوانی از حافظه
هر یک از این 3 مرحله ممکن است مختل شده و فرد نتواند اموری را به خوبی به حافظه
بسپار یا به خوبی آن امور را به یاد بیاورد. در جریان رمز گردانی نیکره چپ و در جریان
بازیابی نیمکره راست مغز ما فعال تر می شود . عملکرد حافظه در همه ی موقعیت ها نیز
یکسان نیستند. به نظر می‌رسد در موقعیت هایی که اندوزش یا نگهداری مطلب برای چند
ثانیه مطرح است در مقایسه با موقعیت هایی که مطالب بتید مدتی طولانی تر از چند
دقیقه یا چند سال ذخیره شوند، نوع حافظه فرق می‌کند که در موقعیت اول با حافظه ی
فعال سرو کار داریم و در موقعیت دوم با حافظه‌ی دراز مدت درگیر هستیم. حافظه‌ای که ما
بیشتر با آن آشنا هستیم به یادآوردن آگاهانه‌ی حوادث و رویدادهایی از گذشته‌است که به
صورت یادآوری چیزی که در زمان و مکان معینی رخ داده‌است که به آن حافظه‌ی آشکار
می‌گوییم explicit memory. حافظه‌ی فعال شامل یادهایی است که فقط به مدت چند
ثانیه ذخیره می‌شوند و این حافظه در تفکر، نقش پراهمیتی بازی می‌کند. هنگامی که ما
هشیارانه تلاش می‌کنیم که مساله‌ای را حل کنیم، اغلب، حافظه‌ی فعال را برای
ذخیره‌سازی اجزاء مساله و هم چنین اطلاعات دریافتی از حافظه ی دراز مدت درآن
خصوص را به کار می‌بریم. مثلاً هنگام ضرب عدد 35 در 8، اول به حافظه ی فعال نیاز داریم
تا به اعداد 3و 8. ماهیت عمل ریاضی لازم یعنی عمل ضرب و عملیات حساب شامل240
=8×30 را ذخیره می‌کند. اگر همزمان با عملیات ذهنی حساب، مجبور باشیم کلمات یا
ارقامی را نیز به خاطر بسپاریم، بدون شک کارایی در محاسبات، لطمه می بیند. حافظه ی
فعال نه تنها در حل مساله های عددی بلکه در حل انواع مسایل پیچیده تر نیز دخالت دارد.
وجود حافظه ی فعال ، برای فرایندهای زبانی مثل درک گفتگو و خواندن متن حیاتی است.
وقتی که متنی را برای درک کردن می خوانیم ، اغلب؛ باید مطالب تازه را آگاهانه به برخی
مطالب قبلی درآن متن مرتبط کنیم. حافظه‌ی فعال به جز نگهداری کوتاه مدت مطلب، نقش
ایستگاه بین راهی رابرای حافظه دراز مدت باز می‌کند یعنی اطلاعات در حین رمزگردانی و
انتقال به حافظه‌ی دراز مدت ممکن است مدتی در حافظه‌ی فعال بماند و این انتقال
می‌تواند به چندین روش صورت گیرد به خصوص از طریق مرور ذهنی یعنی تکرار آگاهانه‌ی
اطلاعات در حافظه‌ی فعال. حافظه‌ی دراز مدت با اطلاعاتی سرو کار دارد که از چند دقیقه
تا چند ساعت و تا یک عمر باید در حافظه نگهداری شوند و بر خلاف حافظه‌ی فعال، در
حافظه‌ی دراز مدت، تعامل و ارتباط بین مرحله ی رمزگردانی و بازیابی خیلی قابل توجه و
مهم است. اطلاعات در این حافظه معمولاً برحسب معنا، رمز گردانی می شود که اگر
موادی که می‌باید یادآوری شوند معنادار باشند اما روابط بین آنها معنا دار نباشد با افزودن
روابط معناداری که در نقش مسیرهای بازیابی عمل می‌کنند، می توان حافظه را بهبود
بخشید. برای درک انواع حافظه، علل فراموشی و غیره می‌توانید به کتاب زمینه‌ی
روانشناسی هیلگارد مراجعه نمایید.
منبع :danesh.roshd
