درمان بیماری ها با استفاده از آب (آب درمانی)
استفاده از آب چه بصورت داخلی یعنی نوشیدن آن و چه بصورت خارجی یعنی استفاده از حمام، دوش، استخر، دریا و غیره برای درمان برخی از اختلالات از گذشته توسط مردم نقاط مختلف جهان بکار رفته است.
گاهی آب خیلی سرد و گاهی آب بسیار داغ و گاهی استفاده متناوب از هر دوی آنها، یک روش درمانی محسوب می گردد. آب لوله کشی شهرها معمولاً از نظر میکروبی با افزودن کلر تصفیه و گاهی نیز در برخی از کشورها برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها به آن فلوئور نیز اضافه می کنند. بهرحال هر دو این مواد در دراز مدت برای بدن مضر می باشند. بهترین نوع آب آشامیدنی، آبی است که از قنات ها، چشمه ها، رودخانه های جاری و آب باران بدست می آید. هر مولکول آب از دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن درست شده است. اتم های هیدروژن با بار مثبت در یک طرف و اتم اکسیژن با بار منفی در طرف دیگر مولکول قرار دارند و حالت قطبیت (پولاریتی) قوی به آب می دهند. اگر این حالت پولاریتی وجود نداشت، آب به سرعت تبخیر و یا از درون سلولهای زنده خارج می شد.
بیش از ۷۰% وزن بدن ما را آب تشکیل می دهد، یک فرد ۶۵ کیلویی از حدود ۴۵ لیتر آب، ۱۳ کیلو پروتئین، ۱۰ کیلو چربی، ۲ کیلو مواد معدنی و ۵/۰ کیلو کربوهیدرات و ۷ گرم ویتامین تشکیل شده است.
البته از این ۴۵ لیتر آب، ۳۰ لیتر آب داخل سلولها، ۱۰ لیتر خارج از سلولها و در درون بافت ها و ۳ لیتر در پلاسمای خون می باشد. خون حاوی ۸۳% آب است.
مقدار آبی که بطور متوسط یک فرد بالغ روزانه از دست می دهد شامل یک تا دو لیتر از راه ادرار، ۸۰۰ سانتی متر مکعب از راه تبخیر عرق از پوست و شش و ۱۰۰ سانتی متر مکعب همراه با مدفوع . این مقدار آب باید روزانه به صورت های زیر جایگزین شود: ۵/۱ لیتر بصورت آشامیدن آب، چای، قهوه، سوپ و سایر نوشابه ها. نیم لیتر از راه غذا، (برخی از میوه و سبزیجات تا ۹۰% حاوی آب می باشند. البته نان و گوشت آب بسیار کمی دارند) و ۳۰۰ سانتی متر مکعب از طریق متابولیسم سایر مواد غذایی.
هر شخص بالغ باید حداقل روزانه حدود ۷ لیوان آب بنوشد، یعنی در واقع ۴۰ سانتی متر مکعب برای هر کیلو وزن بدن. البته این رقم در مورد کودکان بهتر است ۱۰۰ سانتی متر مکعب برای هر کیلو وزن بدن باشد.
انسان می تواند روزها و گاه چند هفته بدون غذا زندگی کند ولی بدون آب شخص فقط چند روزی قادر به زندگی است. کاهش ۱۰% آب بدن موجب اختلالات جدی شده و کاهش ۲۰% آب بدن موجب مرگ می شود.
آب بدن در شرایط غیرعادی از راه های مختلف کاهش می یابد. مانند هنگام اسهال، استفراغ، خونریزی، عرق کردن بیش از حد، سوختگی های شدید، تب، ورزش های سنگین و قرار گرفتن در آب و هوای بسیار گرم. در این مورد همراه آب مقداری نمک های معدنی نیز از بدن دفع می شود.
کودکان هنگام اختلالات گوارشی بویژه اسهال و استفراغ، خیلی سریع آب و مواد معدنی را از دست می دهند. در این حالت چنانچه هنوز می تواند آب بنوشد استفاده از الکترولیت ها همراه با آب بسیار برای آنها مفید است و اگر نتوانند و قادر به نوشیدن آب نباشد باید به بیمارستان اسنتقال یافته و سرم و مواد معدنی به آنها تزریق شود.
در خونریزی های شدید با اینکه بیمار شدیداً نیاز به آب احساس می کند به علت آنکه آب بدون املاح و نمک ها موجب لیزه شدن یا ترکاندن گلبول های قرمز می شود، به هیچ وجه نباید آب خالص به بیمار داده شود.
موارد استعمال آب در بدن
۱) آب به عنوان حلال به اعمال هضم و جذب مواد غذایی و نیز برای حل کردن پروتئین ها، کربوهیدرات ها، مواد معدنی و برخی ویتامین ها استفاده می شود.
۲) آب علاوه بر اینکه به انتقال موادی که در سطح غشاء سلول ها هستند کمک می نماید موجب فعالیت آنزیم ها نیز می شود.
۳) آب بعنوان حلال به خروج مواد سمی و زائد از بدن بصورت ادرار کمک می نماید.
۴) آب همچنین موجب لغزنده نمودن مفاصل و حرکت بهتر آنها می شود.
۵) آب در بدن موجب حرکت خون در رگ ها شده مواد غذایی و اکسیژن را به تمام سلولها حمل می کند مواد زائد و دی اکسید کربن را از سلول ها خارج می نماید.
۶) آب برای تنظیم درجه حرارت بدن ، چه برای خنک کردن هنگام عرق کردن و یا انتقال خون به نواحی سرد بدن برای گرم کردن آن ناحیه کمک می کند.
۷) بطور کلی هر گونه ترمیم و درمان در بدن توسط آب تکمیل می شود.
یکی از کسانی که در زمینه آب درمانی Hydrotherapy روشهایی ارائه نمود شخصی بنام سباستین کنیپ Sebastian Kneipp (1897 – 1821) بود و روش درمانی وی بنام کنیپیسم (Kneippism) معروف می باشد. کنیپ معتقد بود که آب حاوی قدرت درمانی بسیار قوی است.
آب تازه و خنک موجب تقویت گردش خون در پاها و اعضاء داخلی بدن
می شود و حتی به درمان برخی از اختلالات سرعت می بخشد. وی از آب باران و چشمه های معدنی استفاده می کرد.
کنیپ توصیه می کرد که هر روز صبح باید چند دقیقه با پای برهنه روی چمن و علف های مرطوب راه رفت تا برای تمام روز احساس سرحالی و شادابی نمود.
کنیپ چون در زمینه گیاه درمانی نیز اطلاعات کاملی داشت، برای درمان برخی از اختلالات از کمپرس گیاهان و حمام های حاوی عصاره گیاهان استفاده می کرد. وی معتقد بود که استفاده از آب چه بصورت داخلی و با نوشیدن و چه بصورت خارجی
می تواند موجب درمان بسیاری از بیماریها شود.
نحوه عمل آب در داخل بدن
آب با روش های زیر می تواند به درمان اختلالات مختلف کمک نماید:
۱) کاهش درد (گاهی با خوردن دو لیوان آب در در برخی نواحی بدن کاهش
می یابد).
۲) کاهش تب (آب چه بصورت خوراکی و چه بصورت پاشویه تب را کاهش
می دهد).
۳) افزایش خروج مواد زائد از راه پوست (این عمل با تولید عرق بیشتر و تبخیر آن معمولاً در تابستان بخوبی انجام می گیرد. پس از خوردن حتی یک لیوان آب کمی خنک، فعالت غدد عرق پوست شدت می گیرد) .
۴) کمک به کم کردن پرخونی در نواحی مختلف دستگاههای داخل بدن (گاهی در خونرییهای با مصرف یک یا دو لیوان آب با درجه حرارت معمولی خونریزی متوقف می شود).
استفاده از آب برای پاکسازی دستگاههای بدن از سال ها قبل بکار رفته است. توصیه می شود صبح ها قبل از صبحانه ۴ تا ۵ لیوان آب با حرارت عادی نوشیده شود و نیز قبل از صرف نهار یا شام یک یا دو لیوان آب صرف شود. البته آشامیدن آب زیاد برای کسانی که مشکلات کلیه دارند، توصیه نمی شود.
بسیاری از اختلالات با این روش آشامیدن آب بتدریج درمان می شود. دانشمندان معتقدند ترشی معده و یبوست بعد از ۳ روز و فشار خون بعد از ۲۰ روز و آرتریت بعد از یک ماه بهبود می یابد.
با این نحوه آشامیدن آب، پرزهای مخاطی داخل روده های باریک و روده های بزرگ (کولون) فعال شده و ضمن اینکه روده ها پاکسازی خود را انجام می دهند، پرزها بهتر مواد غذایی را جذب می کنند.
بهتر است بتدریج میزان مصرف آب را افزایش دهند و چنانچه مصرف آب مشکل بود می توان آب لیموی تازه و یا کمی عرق نعناع به آب اضافه نمود تا بهتر مصرف شود. پس از مصرف آب حداقل تا یک ساعت نباید غذا یا صبحانه مصرف شود.
آب چشمه های آب معدنی اثرات متفاوتی دارند. آب چشمه های سولفاته، خاصیت ضد خارش، ملین، صفرا آور و آرام بخش دارند.
آب چشمه های کلرورسدیم، نیروزا هستند و به درمان بیماری های زنان کمک
می کنند.
آب چشمه های کلرور برای بیماری های تنفسی مفیداند و ترشحات دهان و معده و حرکات دودی روده ها را افزایش می دهند.
آب چشمه های سولفور نیز در درمان بیماری های پوستی، رماتیسمی و تنفسی مؤثرند.
