روانشناسی ترس در کودکان

روانشناسی ترس در کودکان

کودک به جای این که مثل بزرگسالان از موقعیتی وحشت زده شود، حالت قهر به خود می گیرد یا خودش را به بزرگسالان می چسباند. حتی ممکن است کودک، ترس خودش را پشت نشانه های افسردگی و خشم پنهان کند. ضمن این که برخلاف بزرگسال ها که می دانند ترسشان افراطی و غیر منطقی است کودکان آن قدر رشد نکرده اند که تفاوت ترس های طبیعی و غیر طبیعی را بدانند. …

ترس های کودکان شامل ترس از اشیاء و حیواناتی مثل مار، ترس از طبیعت، ترس از طوفان، رعد و برق و صداهای مهیب، ترس از ارتباط برقرار کردن با افراد ناقص العضو یا خاص مانند عقب مانده و…، ترس از تنهایی، مرگ، میکروب، سرزنش شدن و مورد تنبیه قرار گرفتن می باشد. برخی از این ترس ها ریشه مرضی دارند و برخی عادی و معقولند و تفکیک این دوگونه و تشخیص آن دشوار است؛ چرا که در درجه اول نشانه های ترس در کودکان با بزرگسالان فرق می کند. یعنی ممکن است کودک به جای این که مثل بزرگسالان از موقعیتی وحشت زده شود، حالت قهر به خود بگیرد یا خودش را به بزرگسالان بچسباند. حتی ممکن است کودک، ترس خودش را پشت نشانه های افسردگی و خشم پنهان کند. ضمن این که برخلاف بزرگسال ها که می دانند ترسشان افراطی و غیر منطقی است کودکان آن قدر رشد نکرده اند که تفاوت ترس های طبیعی و غیر طبیعی را بدانند.

● ویژگی های ترس در کودکان

▪ برخی از ترس ها در کودکان ریشه فطری دارد(ترس از صداهای مهیب) و برخی دیگر از همان ماه های اول و به صورت اکتسابی در کودک شکل می گیرد(ترس از حیوانات مثل سوسک و گربه) و والدین برای جلوگیری از ترسو شدن کودکان باید خود الگوی شجاعت باشند.

▪ ترس کودکان ممکن است ثبات و دوام نداشته باشد، زود پدید آید و زود هم از بین برود.

▪ گاهی ترس کودکان مبتنی بر واقعیت نیست یعنی از چیزی می ترسند که بی خطر است.

● علل و عوامل ترس کودکان

▪ ریشه های فطری

▪ عامل ذهنی

▪ عامل عاطفی

▪ عامل انضباطی

● روش های درمان ترس کودکان

با توجه به نوع ترس در کودک، روش های درمانی متفاوتی ارائه می شود:

▪ از بین بردن موقعیت ترس آور: یکی از راه های درمان ترس کودک، دور کردن وی از شرایط و موقعیت ترس آور است، مثلا محیط تاریک.

▪ تلقین در تقویت روحی: یکی از روش های مؤثر، تلقین شجاعت به کودک است، چرا که گاهی ترس، ناشی از عدم اعتماد به نفس و احساس بی کفایتی است و در صورتی که کودک اعتماد به نفس یابد، می تواند به عنوان فردی شجاع بر ترس خود غلبه کند.

▪ ارائه الگو: یکی از راه های درمان، ارائه الگوی مناسب و شجاع برای کودک ترسو است. این الگو باید بدون نقص و قابل لمس و به دور از مقایسه کودک با او باشد که البته الگوهای مناسب را بهتر است از میان کتاب ها انتخاب کرد.

گاهی ترس، ناشی از عدم اعتماد به نفس و احساس بی کفایتی است و در صورتی که کودک اعتماد به نفس یابد، می تواند به عنوان فردی شجاع بر ترس خود غلبه کند.

▪ درمان های پزشکی: گاهی کودک از نظر جسمی دچار ضعف های بدنی شده است و این ضعف زمینه را برای ترس ایجاد کرده است. اختلالات غدد و ترشحات اضافی ممکن است با تأثیر بر سیستم بدن سبب مشکلات و اختلالاتی چون ترس در کودکان شوند.

همچنین روان شناسان برای کاهش ترس های کودکان در وهله اول به والدین توصیه می کنند که در رفع مشکل کودک عجولانه عمل نکنند. تعجیل و شتابزدگی آنها در کاهش ترس کودک می تواند به جای درمان ، اضطراب و ترس او را افزایش دهد. این ترس معمولا بتدریج از بین می رود و لازم است والدین با خونسردی و آرامش اقدام به کاهش این ترس ها نمایند. توصیه بعدی روان شناسان این است که هرگز کودکان را به خاطر ترسی که دارند تحقیر و سرزنش نکنیم. هر چند دلیل ترس از نظر ما بزرگترها کاملا غیر منطقی و نامعقول به نظر می رسد اما خود کودک چنین احساسی ندارد و نمی تواند غیر منطقی بودن ترس خود را درک کند و سرزنش به او کمکی نخواهد کرد.

حتی زمانیکه کودک تحت نظر یک متخصص یا روان شناس درمان می شود، اگر عامل اصلی ایجاد کننده ترس هنوز حضور داشته باشد چندان فایده ای نخواهد کرد. مثلا زمانیکه خود مادر از تاریکی می ترسد، هر چند کودک حمایت ها و درمان هایی را از روان شناس و مشاور خود دریافت می کند، اما الگویی که در خانه از رفتار مادر می پذیرد الگویی قویتر است که نتایج یک درمان ثمر بخش را از بین می برد. بنابراین لازم است علل اساسی ترس کشف و مرتفع شوند.

بازی موقعیت مناسبی است که ترس کودک را از بین ببریم. مثلا کودکی که از آمپول می ترسد، می توانیم یک بازی خوب ترتیب بدهیم که در آن کودک آمپول زدن را تمرین کند.

از طرف دیگر توصیه می شود اسباب ترس را برای فرزندانتان فراهم نکنید. اگر میدانید فرزندتان از سگها خوشش نمی آید، طوری از خیابان رد نشوید که با آن سگ روبه رو نشوید. اینکار فقط باعث می شود که فرزندتان یقین کند که سگها موجوداتی ترسناک و وحشت آور هستند. در اینگونه مواقع فقط باید با مراقبت و توجه با کودکتان رفتار کنید تا بتواند با آن موقعیت ترس آور روبه رو شود.

شما به عنوان والدین باید سعی کنید تکنیک های کنار آمدن و برخورد با ترسها را به کودکانتان بیاموزید. می توانید این تکنیک ها را امتحان کنید: خودتان را “صاحب خانه” به کودک معرفی کنید، و این باعث خواهد شد که کودک نسبت به شیء ترسناک جرات و جسارت بیشتری پیدا کند و برای فرار از آن به شما پناه بیاورد. به فرزندانتان یاد بدهید که در چنین مواقعی به خود بگویند، “من می توانم..” یا “هیچی نیست، می تونم با اون کنار بیام…”. تکنیک های تمدد اعصاب نیز کمک کننده هستند، مثل تجسم فکری (تصور غوطه خوردن روی ابرها یا دراز کشیدن لب ساحل دریا) و تنفس عمیق.
راه برطرف کردن ترسها , مقابله با آنهاست. با استفاده از پیشنهاداتی که در این مقاله ارائه شد، می توانید به فرزندتان کمک کنید تا بهتر با موقعیت های زندگی کنار بیایند.

منبع :.persianpersia

توسط aram

مدیر مجموعه تجسم خلاق

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *