شاه تره
گونه اى است علفى با ساقه هاى منشعب، افراشته و عموماً به ارتفاع ۴۰- ۱۰ سانتى متر، برگ ها داراى بريدگى هاى ظريف انگشتى، عرض لبه ها در حدود ۵/۰ ميلى متر و در وسط شياردار و خطى است، گل آذين هاى خوشه داراى حدود ۲۰۰ گل و تقريباً بدون دمگل. برگك ها خطى كشيده و يا واژ سرنيزه اى و نوك تيز است.
كاسبرگ ها تقريباً به طول يك ميلى متر، اكثراً تخم مرغى و دندانه دار است. جام گل به رنگ سفيد يا گهگاه گل سرخى ملايم با نوك سبزفام و يا ارغوانى متمايل به سبز، گلبرگ هاى داخلى داراى نوك تيره رنگ و ميوه ها به قطر تقريبى ۲ ميليمتر است. بخش دارويى اين گياه را اندام هوايى تشكيل مى دهد. اندام داراى برگ هاى پنجه اى مانند و به رنگ سبز است.
گل هاى اين گياه به رنگ ارغوانى و بسيار كوچك است. اندام هوايى اين گياه داراى طعم تلخ، سبزرنگ و بدون بو است. زمان جمع آورى معمولاً يك هفته بعد از شروع گلدهى يعنى فصل بهار است ولى چون زمان گلدهى آن طولانى (از اواسط بهار تا پاييز) است لذا زمان برداشت محصول به تناسب وضع زمين و منطقه بستگى دارد. از مهم ترين مواد موثره اين گياه آلكالوئيدهاى آن (فومارين، پروتوپين، كريپتوكاوين، اسكولرين و مقدار اندكى از آلكالوئيدهاى ديگر) است. از شاه تره به عنوان مدر و صفراآور استفاده مى شود و همچنين از آن به صورت موضعى در درمان برخى از بيمارى هاى جلدى استفاده مى شود. در طب گذشته براى شاه تره اثرات صفراآور، مدر و ضدخارش قائل بوده اند و همچنين مصرف آن را به عنوان دهانشويه در تسكين التهاب لثه نافع مى دانسته اند. دامنه انتشار اين گياه در ايران نسبتاً وسيع و نواحى شمال گرگان، دره سفيدرود، آذربايجان، قصرشيرين، خرم آباد، اهواز، شيراز، بوشهر و… است. بعد از تهيه بايد در جاى خشك و دور از نور و روشنايى نگهدارى شود. شاه تره را به مقدار ۴- ۲ گرم به صورت دم كرده روزى سه بار مورد استفاده قرار مى دهند.
منبع :راسخون
