مدیتیشن هوشیارانه می تواند قدرت تصمیم گیری را بهبود بخشد
بر اساس مطالعات اخیر پژوهشگران دانشگاه اینسید و دانشکده وارتون دانشگاه پنسیلوانیا، ۱۵ دقیقه مدیتیشن هوشیارانه می تواند موجب اتخاذ تصمیمات هوشمندانه تر از سوی فرد گردد. نتایج این پژوهش در شماره ی فوریه ی نشریه ی علوم روانشناختی1 منتشر شده است. بسیاری از افراد نمی توانند جلوی زیان هایی را که به خود وارد می کنند بگیرند: ضررهای مالی طولانی مدت، ادامه روابط بی سرانجام یا خوردن وعده های غذایی مفصل حتی زمانی که کاملا سیر هستند. این رفتار که به آن “ضرر روی ضرر کردن” گفته می شود به وسیله محرکی که دانشمندان علوم رفتاری آن را “تمایل به هزینه های غیر قابل برگشت2” می نامند رانده می شود.
اندرو هافنبراک (Andrew Hafenbrack)، پژوهشگر، سرپرست تیم تحقیقاتی و دانشجوی دکترا در دانشگاه اینسید می گوید: ” وقتی تصمیمات مقدماتی به نتایج ناخوشایند می انجامند، بسیاری از افراد نمی توانند بپذیرند که اشتباه کرده اند. آن ها نمی خواهند احساس بی مصرفی کنند و یا فکر کنند که هزینه های مقدماتی ضرری بیش نبوده اند. این شیوه تفکر اغلب موجب اتلاف یا از دست دادن منابع بیشتر در تلاش برای بازیابی هزینه های مقدماتی یا رسیدن به نقطه ی تعادل سود و زیان می گردد.” بر اساس مجموعه ای از مطالعات، هافنبراک و همکاران اش دریافتند که مدیتیشن تمرکزی از طریق افزایش هوشیاری زمان حال و پاکسازی ذهن از سایر افکار می تواند این تمایل ریشه ای را خنثی نماید.
هافنبراک توضیح می دهد: “ما به این نتیجه رسیده ایم که یک نوبت کوتاه مدت مدیتیشن هوشیارانه می تواند از طریق تمرکز بر اطلاعات حاضر در زمان حال و نادیده گرفتن سایر موارد تشدید کننده ی ‘تمایل به هزینه های غیر قابل برگشت’ موجب تقویت فرد در اتخاذ تصمیمات عقلانی تر گردد.” هافنبراک با همکاری زو کینیاس (Zoe Kinias)، استادیار رشته ی رفتار سازمانی در دانشگاه اینسید، و سیگال بارسید (Sigal Barsade)، استاد مدیریت در دانشکده ی وارتون دانشگاه پنسیلوانیا، چهار آزمایش ترتیب دادند تا این نظریه را که مدیتیشن تمرکزی می تواند از طریق افزایش مقاومت در برابر تمایل به هزینه های غیر قابل برگشت قدرت تصمیم گیری را بهبود بخشد مورد ارزیابی قرار دهند.
در یک بررسی آنلاین، شرکت کنندگان آمریکایی گزارش دادند که به طور معمول چه قدر بر زمان حال تمرکز می کنند و نیز ۱۰ سناریو را با مضمون هزینه های غیر قابل برگشت خواندند ـ مثلاً رفتن به یک جشنواره ی موسیقی وقتی که بیمای یا هوای بد لذت بردن از آن را ناممکن می سازد ـ و سپس توضیح دادند که در هر مورد تا چه قدر حاضرند هزینه های غیر قابل برگشت را نادیده بگیرند. نتایج به دست آمده نشان دادند که به طور معمول هرچه تمرکز افراد بر زمان حال بیشتر می شد، بیشتر می توانستند ازهزینه های غیر قابل برگشت چشم پوشی کنند.
برای بررسی این که آیا تمرکز موجب افزایش مقاومت در برابر تمایل به هزینه های غیر قابل برگشت می شود، پژوهشگران سه آزمایش تکمیلی دیگر را انجام دادند. در هر آزمایش، شرکت کنندگان به صدای ضبط شده یک مربی حرفه ای تمرکز حواس به مدت ۱۵ دقیقه گوش دادند. یک گروه از شرکت کنندگان به انجام مدیتیشن هوشیارانه هدایت شدند که مرتب به آن ها یاد می داد بر احساس نفس کشیدن تمرکز کنند. گروه دیگری از شرکت کنندگان به صدای ضبط شده ای گوش دادند که از آن ها می خواست به هر چیزی که به ذهن شان می رسید فکر کنند، تمرینی که مدیتیشن به حساب نمی آید. سپس شرکت کنندگان به سوالات سناریوهایی با مضمون هزینه های غیر قابل برگشت پاسخ دادند. در بررسی نهایی، شرکت کنندگان به سوالاتی درباره ی بازه زمانی ای که بر آن تمرکز کرده بودند ـ زمان حال، گذشته یا آینده ـ و احساسی که داشتند پاسخ دادند. نتایج به دست آمده نشان دادند که مدیتیشن هوشیارانه، میزان مقاومت در برابر هزینه های غیر قابل برگشت را در هر سه آزمایش افزایش داده است.
زو کینیاس، عضو تیم تحقیقاتی، می گوید: “تاثیر تمایل زدایی مدیتیشن هوشیارانه در موقعیت هایی که تمایل به هزینه های غیر قابل برگشت را تحریک می کنند، ناشی از یک فرآیند دو مرحله ای است. در گام نخست، مدیتیشن از میزان توجه افراد به زمان گذشته و حال می کاهد و این انتقال روانشناختی موجب احساسات منفی کمتری می گردد. به این ترتیب احساسات منفی کمتر، توانایی رهاسازی هزینه های غیر قابل برگشت را تسهیل می کنند.” سیگال بارسید که وی نیز عضو تیم تحقیقاتی است می گوید: “این وسیله بسیار کاربردی است. یافته های ما نویدبخش پژوهش در زمینه ی چگونگی تاثیر تمرکز حواس بر احساسات و رفتار و کاربرد آن توسط کارمندان جهت احساس و عملکرد بهتر هستند.”
