منشأ اضطراب چیست؟
اضطراب واژه‌ای است که همگان با آن آشنایی دارند .عوامل مختلف میتوانند ایجاد کننده اضطراب باشند . آدمی از هر جهت تحت فشار زندگی است و حتی مسائل اجتماعی که مستقیماً بر فرد وارد نمی‌شوند میتوانند در او ایجاد اضطراب نمایند .البته باید میان اضطراب و ترس تفاوت قایل شد . به طور ساده می‌توان گفت ترس در پاسخ به خطری معلوم ، بیرونی ، معین و منشأ غیر تعارضی است ولی اضطراب در پاسخ به تهدیدی ایجاد میشود که اکثراً نامعلوم ، درونی و مبهم است و از تعارض منشأ گرفته است .
اکثر مواقع ترس واکنشی حاد و اضطراب واکنشی مزمن است . اضطراب می‌تواند اثراتی جبران ناپذیر و حتی مرگ را بدنبال داشته باشد.یکی از کاربردهای موسیقی درمانی نیز در کاهش اضطراب و استرس است و با توجه به اهمیت این موضوع ، سعی میشود تا در مجموعه ای چند بخشی به بررسی اضطراب و جنبه های مختلف آن پرداخته شود. در سری مقالاتی که تحت عنوان اضطراب نوشته خواهند شد به بررسی جنبه های مختلف این موضوع از جمله منشا اضطراب و روش های خود میزانی ( Self Regulation ) در کاهش اضطراب و نیز بررسی وسایل دفاعی که بدن انسان در مقابل اضطراب تجهیز می کند خواهیم پرداخت.
● نظریه‌های روانکاوانه :
طبق نظر فروید ، اضطراب هشداری است که ناشی از وجود خطری ناخودآگاه می‌باشد یعنی فروید اضطراب را ناشی از تعارضی بین تکانه‌های ناخودآگاه جنسی یا پرخاشگرانه و تهدیدهای مرتبط با آنها تلقی می‌کرد . در درمان روانکاوی نیز اضطراب حذف نمی‌شود بلکه سعی می‌گردد تا تحمل فرد در مقابل اضطراب بیشتر شده و تعارض ایجاد کننده آن حل شود .
● نظریه‌های رشدی :
از منظر رشد ، اضطراب چند مرحله دارد:
۱) اضطراب فروپاشی : پایین ترین سطح اضطراب است که به ماههای اول زندگی برمیگردد.فرد نگران است که اگر دیگران به تأیید و تصدیقی که لازم است پاسخ ندهند ، فردانیت او متلاشی میشود .
۲) اضطراب گزند و بدگمانی : سطحی کمی پیشرفته تر از مرحله قبلی است که باز به دوران ابتدایی زندگی برمیگردد. فرد دنیا را نا امن و غیر قابل اعتماد می‌بیند و نگران است که مورد تهاجم قرار بگیرد .
۳) اضطراب اختگی : به دوران اُدیپی رشد برمیگردد و ترس از والدی است که در ازای عشق کودک به والدِ جنس مقابل می‌خواهد به او آسیب برساند. فرضا کودک پسر که به مادر خود علاقه دارد و چون پدرش نیز مورد توجه مادر قرار دارد ، کودک پسر از پدر خود می ترسد و فکر می کند که ممکن است پدرش به او آسیب برساند.
۴ ) اضطراب فراخود : پخته ترین سطح رشدی اضطراب است که به احساس گناه ناشی از دست نیافتن به معیارهای درونی شدهٔ اخلاقی فرد باز می‌گردد .در هر فرد ، اضطراب ممکن است همزمان به چند سطح رشدی مربوط باشد .
● نظریه‌های یادگیری :
طبق نظریه‌های یادگیری ، افراد با تقلیدپاسخ‌های اضطرابی والدین خود ، یاد می‌گیرند که در درون خود پاسخی اضطرابی داشته باشند .
● نظریه‌های رفتاری :
بیان می‌دارند که اضطراب پاسخی شرطی به یک محرکِ محیطیِ معین است. این امر اساس نظری‌های رفتاری در اضطراب می‌باشد. برای مثال در الگوی شرطی سازی سنتی یا کلاسیک ، فردی که هیچ حساسیتی به غذا ندارد ، اگر پس از خوردن غذای آلوده در یک رستوران دچار مسمومیت شود ، ممکن است در رویارویی بعدی با آن غذا یا آن رستوران ویا حتی محیط‌های مشابه ، در او احساس ناخوشی ایجاد شود .
● نظریه‌های زیستی :
۱) دستگاه عصبی خودمختار :
تحریک این دستگاه علایم خاصی را سبب میشود که این علایم هم در بیماریها و هم در اضطراب دیده می‌شوند . از جمله ضربان قلب بالا ، سردرد ، اسهال و افزایش تعداد دفعات تنفس .
۲) نورو ترنس میتر ها :
دستگاه نوروآدرنرژیک در افراد مبتلا به خوبی تنظیم نشده است و گاه فعالیت فورانی دارد. نوراپی نفرین ، سروتونین و گابا جزوِ نوروترنس‌میتر های موثر در اضطراب می‌باشند .
۳) مطالعات وراثتی :
داده های محکمی مبنی بر اینکه نوعی مولفهٔ وراثتی در اختلالات اضطراب سهیم است، وجود دارد. مثلا نیمی از مبتلایان به اختلال پانیک (هول) دارای یک منسوب مبتلا هستند .
