هیپنوتیزم چیست و چگونه اثر می کند؟

هیپنوتیزم چیست و چگونه اثر می کند؟
صدها سال است که هیپنوتیزم و تلقینات هیپنوتیزمی، نقش مهمی در درمان ایفا می کنند و هیپنوتیزم مدرن برای افزایش اعتماد به نفس، تغییر عادت های ناپسند، کاهش وزن، ترک سیگار، تقویت حافظه، اصلاح مشکلات رفتاری و درمان اضطراب، ترس و انواع فوبی به کار گرفته شده است.

پرسش این است که هیپنوتیزم چیست و چگونه اثر می کند؟ هیپنوتیزم، حالتی طبیعی از ذهن است که طی آن، ذهن روی موضوع خاصی متمرکز می گردد، آگاهی محیطی کاهش می یابد، تغییرات مفیدی در امواج مغزی ایجاد می شود و تلقین پذیری در مورد موضوعات مورد توافق فرد افزایش می یابد. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، 90 درصد جمعیت عمومی، توانایی هیپنوتیزم شدن دارند. هیپنوتیزم، یک حالت کاملاً طبیعی ست که تقریباً همه، آن را تجربه نموده اند. به عنوان نمونه آن چه ما هیپنوتیزم حین رانندگی می نامیم، یک حالت هیپنوتیزمی خود به خود است؛ شما پشت فرمان می نشینید و تا مقصد به سلامت رانندگی می کنید، در حالی که غرق در افکار خویش هستید و به یاد نمی آورید چه زمانی از چهارراه عبور کردید و یا چه موقع به سمت خیابان مورد نظر پیچیدید؛ گویی اتومبیل شما به طور خودکار هدایت می شود! وقتی غرق مطالعه ی یک کتاب، گوش کردن به موسیقی دلخواه، تماشای یک فیلم یا هر فعالیت مورد علاقه ی دیگری می شوید و ارتباط تان با محیط اطراف کاهش می یابد، در حالت هیپنوتیزم طبیعی قرار گرفته اید. در چنین حالتی ممکن است کسی شما را صدا بزند اما حتی متوجه او نشوید و صدایش را نشنوید. کسانی که توانایی هیپنوتیزم پذیری مناسبی دارند، هر وقت به شدت روی موضوعی متمرکز می شوند( آن چنان که جذب موضوع گردند)، به طور خودکار به حالت هیپنوتیزم طبیعی فرو می روند. علت اصلی اثربخشی هیپنوتیزم، آن است که وقتی شخص در حالت هیپنوتیزمی قرار می گیرد، ذهنش آمادگی بیش تری برای پذیرش پیشنهادات و تلقینات درمان گر دارد. در حالت هیپنوتیزمی، تلقینات مثبت و درمانی به لایه های عمیق ذهن ( جایی که یادگیری واقعی اتفاق می افتد) نفوذ می کنند. پژوهش ها نشان داده که نمی توان سوژه ی تحت هیپنوتیزم را وادار به انجام رفتاری برخلاف ارزش های اخلاقی او نمود. بنابراین هیپنوتیزم به هیچ وجه ابزاری برای اعتراف گرفتن یا سوء استفاده نیست.
قسمت عمده ی افکار، احساسات، هیجانات و رفتارهای ما ریشه در بخشی از ذهن به نام« ناخودآگاه» دارد، بنابراین اگرچه ما آن افکار و احساسات را تجربه می کنیم اما در بیش تر موارد از علت واقعی آن ها بی اطلاعیم. ارتباط بین ذهن خودآگاه و ناخودآگاه، به گونه ای ست که گویی در حالت هوشیاری معمولی، درب یک طرفه ای بین این دو وجود دارد و اطلاعات، تنها از ناخودآگاه به خودآگاه منتقل می شود. در برخی مواقع هم چون خواب طبیعی، موقتاً امکان دسترسی به « ناخودآگاه» فراهم می شود و برخی از محتویات ناخودآگاه، به صورت رؤیاهای شبانه نمایان می شوند. زمانی که شخص در حالت هیپنوتیزمی قرار دارد، این درب به گونه ای باز می شود که می تواند تلقینات مفید را به درون ذهن ناخودآگاه وارد نمود. می توان خاطرات سرکوب شده را بازیابی کرد و با تکنیک های موجود، از میزان آسیب زایی و آزاردهندگی آن ها کاست؛ بدین ترتیب اگرچه این خاطرات هم چنان وجود دارند اما دیگر برای فرد، ناخوشایند و ناراحت کننده نیستند. درمان گر هیپنوتیزمی با هدایت توجه و تمرکز فرد روی یک موضوع خاص، او را وارد این حالت طبیعی ذهن می نماید. هیپنوتیزم در حوزه ی بیماری های کودکان، نوجوانان و بزرگسالان کاربردهای بسیاری دارد. برخی از مهم ترین کاربردهای هیپنوتیزم، عبارتند از کاهش وزن، ترک سیگار، تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس، اصلاح یادگیری و عملکرد تحصیلی، کاهش اضطراب، کنترل درد، درمان اضطراب جدایی، برطرف نمودن ترس ها و انواع فوبی ها، کنترل استرس، درمان بی خوابی و سایر اختلالات خواب، تخفیف علائم جسمی بیماری ها، کنترل هیجانات، حفظ کارآیی مناسب به هنگام نوسانات خُلقی، تسریع بهبود بیماری ها و …
منوی اصلی > مقالات/اطلاعات عمومی > دانش و فناوری >
بروزرسانی : جمعه 20 فروردين 1389
نويسنده : دکتر عنايت ا… شهيدي
هیپنوتیزم چیست و چگونه اثر می کند؟
صدها سال است که هیپنوتیزم و تلقینات هیپنوتیزمی، نقش مهمی در درمان ایفا می کنند و هیپنوتیزم مدرن برای افزایش اعتماد به نفس، تغییر عادت های ناپسند، کاهش وزن، ترک سیگار، تقویت حافظه، اصلاح مشکلات رفتاری و درمان اضطراب، ترس و انواع فوبی به کار گرفته شده است.

پرسش این است که هیپنوتیزم چیست و چگونه اثر می کند؟ هیپنوتیزم، حالتی طبیعی از ذهن است که طی آن، ذهن روی موضوع خاصی متمرکز می گردد، آگاهی محیطی کاهش می یابد، تغییرات مفیدی در امواج مغزی ایجاد می شود و تلقین پذیری در مورد موضوعات مورد توافق فرد افزایش می یابد. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، 90 درصد جمعیت عمومی، توانایی هیپنوتیزم شدن دارند. هیپنوتیزم، یک حالت کاملاً طبیعی ست که تقریباً همه، آن را تجربه نموده اند. به عنوان نمونه آن چه ما هیپنوتیزم حین رانندگی می نامیم، یک حالت هیپنوتیزمی خود به خود است؛ شما پشت فرمان می نشینید و تا مقصد به سلامت رانندگی می کنید، در حالی که غرق در افکار خویش هستید و به یاد نمی آورید چه زمانی از چهارراه عبور کردید و یا چه موقع به سمت خیابان مورد نظر پیچیدید؛ گویی اتومبیل شما به طور خودکار هدایت می شود! وقتی غرق مطالعه ی یک کتاب، گوش کردن به موسیقی دلخواه، تماشای یک فیلم یا هر فعالیت مورد علاقه ی دیگری می شوید و ارتباط تان با محیط اطراف کاهش می یابد، در حالت هیپنوتیزم طبیعی قرار گرفته اید. در چنین حالتی ممکن است کسی شما را صدا بزند اما حتی متوجه او نشوید و صدایش را نشنوید. کسانی که توانایی هیپنوتیزم پذیری مناسبی دارند، هر وقت به شدت روی موضوعی متمرکز می شوند( آن چنان که جذب موضوع گردند)، به طور خودکار به حالت هیپنوتیزم طبیعی فرو می روند. علت اصلی اثربخشی هیپنوتیزم، آن است که وقتی شخص در حالت هیپنوتیزمی قرار می گیرد، ذهنش آمادگی بیش تری برای پذیرش پیشنهادات و تلقینات درمان گر دارد. در حالت هیپنوتیزمی، تلقینات مثبت و درمانی به لایه های عمیق ذهن ( جایی که یادگیری واقعی اتفاق می افتد) نفوذ می کنند. پژوهش ها نشان داده که نمی توان سوژه ی تحت هیپنوتیزم را وادار به انجام رفتاری برخلاف ارزش های اخلاقی او نمود. بنابراین هیپنوتیزم به هیچ وجه ابزاری برای اعتراف گرفتن یا سوء استفاده نیست.
قسمت عمده ی افکار، احساسات، هیجانات و رفتارهای ما ریشه در بخشی از ذهن به نام« ناخودآگاه» دارد، بنابراین اگرچه ما آن افکار و احساسات را تجربه می کنیم اما در بیش تر موارد از علت واقعی آن ها بی اطلاعیم. ارتباط بین ذهن خودآگاه و ناخودآگاه، به گونه ای ست که گویی در حالت هوشیاری معمولی، درب یک طرفه ای بین این دو وجود دارد و اطلاعات، تنها از ناخودآگاه به خودآگاه منتقل می شود. در برخی مواقع هم چون خواب طبیعی، موقتاً امکان دسترسی به « ناخودآگاه» فراهم می شود و برخی از محتویات ناخودآگاه، به صورت رؤیاهای شبانه نمایان می شوند. زمانی که شخص در حالت هیپنوتیزمی قرار دارد، این درب به گونه ای باز می شود که می تواند تلقینات مفید را به درون ذهن ناخودآگاه وارد نمود. می توان خاطرات سرکوب شده را بازیابی کرد و با تکنیک های موجود، از میزان آسیب زایی و آزاردهندگی آن ها کاست؛ بدین ترتیب اگرچه این خاطرات هم چنان وجود دارند اما دیگر برای فرد، ناخوشایند و ناراحت کننده نیستند. درمان گر هیپنوتیزمی با هدایت توجه و تمرکز فرد روی یک موضوع خاص، او را وارد این حالت طبیعی ذهن می نماید. هیپنوتیزم در حوزه ی بیماری های کودکان، نوجوانان و بزرگسالان کاربردهای بسیاری دارد. برخی از مهم ترین کاربردهای هیپنوتیزم، عبارتند از کاهش وزن، ترک سیگار، تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس، اصلاح یادگیری و عملکرد تحصیلی، کاهش اضطراب، کنترل درد، درمان اضطراب جدایی، برطرف نمودن ترس ها و انواع فوبی ها، کنترل استرس، درمان بی خوابی و سایر اختلالات خواب، تخفیف علائم جسمی بیماری ها، کنترل هیجانات، حفظ کارآیی مناسب به هنگام نوسانات خُلقی، تسریع بهبود بیماری ها و …

کلیدهای اصلی موفقیت هیپنوتیزم:

1) انگیزه های شخصی: انگیزه ی تغییر باید از درون شما سرچشمه گرفته باشد. اگر به تقاضای شخص دیگری که می خواهد شما وزن تان را کم کنید یا سیگارتان را ترک نمایید برای تغییر تلاش می کنید، شانس موفقیت درمان( به ویژه درمان هیپنوتیزمی) پایین خواهد بود. پاسخ هیپنوتیزمی چنین افرادی، بسیار ضعیف تر از کسانی ست که خود، تصمیم به کاهش وزن یا ترک سیگار گرفته اند. از آن جایی که هیپنوتیزم با به کارگیری نیروهای ذهنی به درمان می پردازد، لازم است دلایل شما برای تغییر در ذهن تان، کاملاً شفاف و واضح باشند. وجود یک انگیزه ی شفاف و قدرتمند، موجب تقویت اثر تلقینات هیپنوتیزمی و در نتیجه تسهیل تغییرات مثبت در زندگی روزمره تان می گردد.
2) تکرار تلقینات: لازم است تلقینات، با تکرارهای لازم تقویت شوند. اغلب رفتارها، عادات، احساسات و هیجاناتی که می خواهیم تغییر دهیم، ریشه در عمق ذهن ناخودآگاه دارند و فقط با یک بار تلقین از بین نخواهند رفت، بنابراین لازم است تلقینات به مقدار کافی تکرار شوند. برای این کار می توان عبارات تلقینی خاص را تکرار یا یک مفهوم را در قالب عباراتی متنوع به درمان جو ارائه نمود، به همین دلیل، استفاده از تکنیک قدرتمند خودهیپنوتیزم به دلیل فراهم نمودن امکان تکرار لازم توسط خود فرد، اثربخشی درمان را دوچندان می نماید. لازم است درمان گر صدای خود را در برخی از جلسات هیپنوتراپی برای بیمار ضبط نماید تا او بتواند تلقینات درمانی مناسب را به دفعات و حتی خارج از اتاق درمان، دریافت کند. بهتر است هر روز به اندازه ی کافی به تلقینات گوش دهید تا بخش ثابتی از ذهن و وجودتان شود. از ابتدا نمی توان با اطمینان دانست که شما به چند بار تکرار تلقینات نیاز دارید. این موضوع تا حد زیادی بستگی به توانایی هیپنوتیزم پذیری، شدت مشکل و انگیزه ی شما برای تغییر دارد.
3) به کارگیری تلقینات واقع بینانه و باورپذیر: اگر شما بخواهید تلقینی را بپذیرید، ابتدا باید ذهن تان آن را به عنوان یک امکان واقعی پذیرفته باشد. اگر به کسی که تمایل زیادی به مصرف شکلات دارد بگوییم:« از این پس، مصرف شکلات موجب دل درد و تهوع تو خواهد شد.» اغراق کرده ایم. چنین تلقینی حتی اگر مؤثر واقع شود، اثر کوتاه مدتی خواهد داشت چرا که به قدری غیرقابل باور است که ذهن فرد معتاد به شکلات، آن را برای مدت طولانی نمی پذیرد. در چنین مواقعی، بهتر است تلقین این گونه طراحی شود:« دفعه ی بعد که شکلات می خوری، طعم آن به خوبی سابق نخواهد بود، بنابراین به تدریج، تمایل تو به آن کم و کم تر می شود.» این جمله برای اغلب مردم، پذیرفتنی و قابل باور است، بنابراین با تکرار چنین تلقینی به دفعات مکرر، طعم شکلات تغییر می کند و فرد، قادر به کنترل خود خواهد بود.
هیپنوتیزم، خطرناک نیست. در واقع اگر هیپنوتیزم توسط یک هیپنوتراپیست مجرب انجام شود، کاملاً بی خطر است. همان طور که پیش تر بیان شد، هیچ کس نمی تواند سوژه ی هیپنوتیزم شده را وادار به انجام عملی مغایر با اصول اخلاقی اش نماید. گاهی این امکان وجود دارد که شخص هیپنوتیزم شده در جریان هیپنوتیزم، به خواب طبیعی فرو رود. اگر شما خسته باشید یا بیش از حد ریلکس شده باشید، ممکن است هنگام هیپنوتیزم به خواب طبیعی فرو روید. از این پدیده می توان در درمان اختلالات خواب بهره جست؛ به این شکل که به فرد آموزش می دهیم به عنوان آخرین کار شب پیش از خواب، با انجام « خود هیپنوتیزم» به خوابی خوشایند و آرامش بخش فرو رود و صبح، شاداب و سرحال از خواب بیدار شود، بنابراین هرگز یک نوار هیپنوتیزم را هنگام رانندگی گوش ندهید. سال هاست که هیپنوتیزم به میلیون ها انسان کمک کرده تا با تغییر پایدار افکار، احساسات، رفتار و عادات نامطلوب خویش، رشد کنند و زندگی شادتر و موفق تری داشته باشند.
منبع:نشریه شادکامی

توسط aram

مدیر مجموعه تجسم خلاق

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *