چگونه می توانیم به خود تلقین مثبت کنیم؟ وامید خود را افزایش دهیم؟
حالات روحى و روانى انسان همیشه یکنواخت نیست؛ بلکه فراز و نشیب دارد؛ یعنى، گاهى انسان شاداب و با نشاط است و گاهى ناراحت و غمگین مىشود. از نظر شناختى نیز وضعیت روحى انسان به گونهاى است که گاهى آمادگى خوبى براى فراگیرى و آموختن دارد و گاهى این آمادگى کاهش مىیابد و این امرى طبیعى است و جاى نگرانى ندارد. امّا اگر مدت زمان غمگینى و بىحوصلگى، بر دوران شادابى غلبه پیدا کند و یا به گونهاى باشد که همه اوقات را فرا بگیرد و شادابى و نشاط از زندگى انسان رخت بر بندد و همواره انسان بىحوصله، بىنشاط و غمگین، کم اشتها، انزوا طلب و… باشد و این وضعیت ادامه پیدا کند؛
اینها علایم افسردگى است و نشان مىدهد که فردى با چنین علایم و نشانههایى دچار افسردگى شده است و باید براى رفع این مشکل چارهاى بیندیشد. البته باز هم جاىنگرانى نیست، چه اینکه بسیارى از افراد، افسردگى را به نحوى در زندگى خود تجربه مىکنند و این بیمارى خوشبختانه قابل درمان است.
بهتر است مشکل خود را به صورت حضورى با یک مشاور در میان بگذارید تا علل این حالات روحى بررسى شود؛ چه بسا با روشن شدن علت آن به راحتى مشکل برطرف شود. اما براى راهنمایى و استفاده بیشتر از مشاوره حضورى، به عوامل احتمالى این حالات روحى منفى اشاره مىشود:
1. ممکن است شما قبل از آمدن به دانشگاه، یک تصویر آرمانى و ایدهآلى از دانشگاه در ذهن خود ترسیم کردهاید و بعد از ورود به آن، احساس کردهاید وضعیت دانشگاه با آن تصویر شما، منطبق نیست! در نتیجه فکر مىکنید آن گمشده شما و یا به عبارتى دیگر آن اهداف و آرزوهایى که داشتهاید، در دانشگاه قابل دسترسى نیست! همین حالت باعث نگرانى و افسردگى شما شده و نگرش منفى در شما ایجاد کرده است.
2. احتمال دارد غربت و دورى از خانواده، موجب این حالت شده (البته در صورتى که دانشگاه شما در شهر خودتان نباشد).
3. برخورد دانشجویان، اساتید و… چه بسا خوشانید شما نبوده و این به تدریج باعث شکلگیرى یک نگرش منفى در شما شده است.
4. بین اهداف و رفتار شما ممکن است تعارض باشد. همه این احتمالات باید بررسى شود تا علت مشکل مشخص گردد و لازمه روشن شدن علت، مشاوره حضورى است؛ لذا توصیه مىشود حتماً به مشاور مراجعه کنید.
از سوال شما بوی ناامیدی و بدبینی به مشام می رسد. بدبینى و حالات پیش آمده براى شما علل و عوامل مختلفى دارد که اهم آنها عبارت است از: 1- نداشتن فلسفه درست و اساسى در زندگى، 2- فقدان ایدهآل و آرمان عالى و معنوى، 3- مسائل تربیتى و خانوادگى، 4- ناکامى و شکست در خواستهها، 5- تعارضات داخلى و ناتوانى در حل آنها، 6- بحران هویت. مشکلاتى که طرح نمودهاید کم و بیش در بسیارى از جوانان هم سن و سال شما وجود دارد. جوانانى که مانند شما در پى اهداف و آرمانهاى بلند و ارزشمندى هستند با مشکل مضاعفى رو به رو مىشوند. زیرا علاوه بر مشکلات روحى ناشى از دوران جوانى و محرومیتها و فشارهاى دوران تحصیل از این که بین وضع موجود و آرمان مطلوبشان فاصله زیادى احساس مىکنند. رنج جانکاهى آنان را مىآزارد. در عین حال باید دانست که زندگى مجموعهاى از شادى و رنج کامروایى و ناکامى تلخى و شیرینى و خلاصه میدان جنگى است که هرکس در آن سهمى از پیروزى و شکست دارد: «زندگى جنگ است جانا بهر جنگ آماده شو». آرى همه اینها به انحاى گوناگون در زندگى هر فرد وجود دارد و در ایام جوانى و تحصیلى این فشارها شدیدتر است اما چه باید کرد؟ نکته مهم و اساسى نحوه برخورد انسان با این گونه مشکلات و مسائل است. در این رابطه دو گونه برخورد مىتوان داشت:
{T1- واکنش انفعالى؛T} در برخورد انفعالى انسان همواره مشکلات را بزرگ مىبیند. در اکثر صحنهها خود را شکست خورده مىپندارد. علىرغم این که از خود انتظاراتى بیش از حد دارد در گشودن راه و گام نهادن به سوى هدف خود را ناتوان مىبیند. امکانات، توانمندىها و موفقیتهاى خویش را فراموش مىکند. کم کم احساس یأس، ضعف و سستى در او فزونى گرفته و خود را بیمار مىپندارد. اگر این روند ادامه یابد واقعا گرفتار بیمارىهایى خواهد شد. بیمارىهایى که باهیچ دارویى درمان نمىشود جز با تغییر در روحیه و روش.
{T2- واکنش فعال؛T} در برخورد فعال انسان به مقایسه معقول و منطقى بین خواستهها و توانمندىها و شکستها و پیروزىها مىپردازد. توقع از خویش را با واقعیات و توانایىهاى فردى و شرایط محیطى و اجتماعى تنظیم مىکند و با جدیت نشاط و روحیه بالا به فعالیت و تلاش مىپردازد.
اکنون توصیه ما به شما این است که: 1- همواره به آرمانهاى دست نیافتنى نیندیشید بلکه موفقیتهاى خود را نیز در نظر گیرید. 2- خواستها و تمایلات خود را در سطح توانایىها تنزل دهید. 3- نشاط خود را همواره حفظ کنید و هرگز خود را مریض و ضعیف به حساب نیاورید. براى حفظ نشاط همه روزها ورزش کنید. 4- مشکلات را عادى بدانید و به همان اندازه آنها را بپذیرید که کامیابىها را پذیرا هستید. 5- براى رشد معنویت باید براى خود برنامهریزى کنید. البته برنامه سنگین نریزید بلکه اندک ولى در اجراى آن مداومت و جدیت داشته باشید. 6- براى شرکت در فعالیتهاى فرهنگى هر قدر مىتوانید تلاش کنید هر چند بسیار اندک و اگر اصلا نمىتوانید در فرصتهاى دیگر این کار را انجام دهید. 7- همواره از خداوند در همه امور مدد جویید و نسبت به آنچه او مقدر مىفرماید راضى باشید.
اما در مورد نگرانى شما و ناامیدى از آینده بهتر است پاسخ را با این روایت آغاز کنیم: {Hما فات مضى و ما سیأتیک فاین قم فاغتنم الفرصه بین العدمینH}؛ {Mگذشته گذشت و از آینده هم هنوز خبرى نیست پس فرصت را بین دو امرى که موجود نیستند مغتنم شمارM}. شما از آینده خبر ندارید تا در باب آن نگران و مأیوس باشید.از طرفى نیز آینده ریشه در زمان حال دارد. پس اگر در صدد اصلاح امور آینده خود هستید باید آنچه امروز وظیفه شماست با دقت و به خوبى انجام دهید. و این تنها راهى است که آینده شما را تأمین خواهد کرد. در یک کلام وقت خود را صرف امرى کنید که در دسترس شماست و آن زمان حال است. هر روز از زندگى انسان فرصتى است که باید از آن استفاده نمود. چرا خوشىها و آسایشى را که امروز در اختیار داریم به خاطر آیندهاى که خبرى از آن نداریم مکدر سازیم؟ حضرت على(ع) مىفرماید: «نگرانىهاى سال را بر نگرانى امروزت اضافه مکن براى امروز مشکلات خودش کافى است»، {V(وسائلالشیعه، ج 17، باب 13، ص 50، روایت 21952)V}. اگر به زندگى گذشته خود توجه کنید همه جا و در همه مراحل لطف و رحمت خداوند را آشکارا مىبینید و توجه به نعمتهاى بىپایان خداوند انسان را شکرگزار خدا مىکند؛ مثلا یکى از نعمتهاى خدا امکان تحصیل در مراکز آموزش عالى است. در سال هزاران نفر در کنکور شرکت مىکنند و عده زیادى از آنان به هر دلیل در این آزمایش ناموفق هستند. استعداد و امکاناتى که خداوند به شما عطا کرده است دلیل موفقیت شما بوده است و لذا عقل سلیم حکم مىکند که انسانى چون شما شکرگزار خدا باشد. سعدى در دیباچه گلستان چه زیبا گفته است: باران رحمت بى حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بىدریغش همه جا کشیده پرده ناموس بندگان به گناه فاحش ندرد و وظیفه روزى به خطاى منکر نبرد. {Sاى کریمى که از خزانه غیب# گبر و ترسا وظیفه خور دارى!S} {Sدوستان را کجا کنى محروم# تو که با دشمنان نظر دارىS} محبت مادر به انسان بالاترین محبتهاست و اگر بفهمیم که محبت خداوند به انسان هزاران بار از محبت مادر بیشتر است در همه امور به خداوند امیدوار مىشدیم و لطف او را در لحظه لحظه زندگى مىدیدیم. ضمناً نباید به هیچ وجه از آینده خود، مأیوس باشید و در برابر مشکلات، سر تعظیم فرود آورید. شما با اراده قوى و تصمیم جدى و با توکّل بر خداوند مىتوانید ایمانتان را به خدا محکم کنید و از دامهاى شیطان رهایى یابید. قطعاً در وجود شما، نقاط مثبت و خوبىهایى وجود دارد که اگر به آنها توجه داشته باشید و به شکوفایى آنها بپردازید، از بدىها و نقاط منفى خود گریزان خواهید شد و سعى خواهید کرد که آنها را از وجود خود، ریشهکن سازید. چرا نباید به آینده امیدوار باشید؟ دانشجویى نظیر شما، که بحمداللَّه مشغول تحصیلات عالى است و مىتواند با تلاش و جدیت در آینده براى خود شغل مناسبى پیدا کند و با شخص شایسته و صالحى ازدواج نموده و تشکیل خانواده دهد، به چه دلیل باید ناامید باشد؟ و چرا باید از لطف و عنایت پروردگار مأیوس گردد؟ براى راهنمایى شما مىتوان گفت : الف) آینده نگر باشید و براى چند سال آینده برنامهریزى کنید. ب ) با افراد شاد، خوشبین و امیدوار مجالست داشته باشید و از روحیه آنان الهام بگیرید.(مهم) ج ) به شدت از منفى گرایى بر حذر باشید و افکار منفى را از خود دور کنید. د ) با هستههاى مشاوره در این زمینه ارتباط داشته باشید. ه ) از اساتید دلسوز و متعهد کمک بگیرید. و ) منزوى نباشید و با افراد با تجربه و متعهد ارتباط صمیمانه برقرار کنید. ز ) کتابهایى را که در زمینه شادکامى، رمز موفقیت، راز موفقیت مردان بزرگ و… نوشته شده، با دقت بخوانید و به دستورات آنها عمل کنید. ح ) ورزش کنید؛ زیرا ورزش در شادى روح و سلامت جسم مؤثر است. ط ) در محیطهاى شاد و سالم، به استراحت و تفریح بپردازید. ى ) از افراد منفىگرا بر حذر باشید. ک ) از بحثهاى رنجآور با این و آن اجتناب کنید. ل ) توجه داشته باشید که مشکلات و رنجها، همیشگى نیست و روزگار در تحوّل و تغییر است و چه بسا حوادث پیشبینى نشدهاى نیز در حل مشکلات به یارى انسان بشتابد. م ) سفرهاى شاد و سیر و سیاحتهاى علمى براى شما لازم و مؤثر است. ن ) خاطرات تلخ را به دست فراموشى بسپارید و از بازگو کردن آن براى دیگران، پرهیز کنید. س ) اگر ذوق هنرى دارید، به کارهاى هنرى از قبیل کاریکاتور، گرافیک، نقاشى، خط، نویسندگى و… بپردازید. ضمناً نیایش و دعا مؤثر و نافذ است. بنابراین از دعاها و مناجاتهاى دلنشین غافل نباشید. در این راستا نیایشهایى هم چون: مناجات خمسهعشر، کمیل و نیز صحیفه سجادیه بویژه دعاى بیستم V} (مکارم الاخلاق){V را همواره بخوانید و باور داشته باشید که نیایش و دعا سرنوشتساز است، با خدا انس بیشترى داشته باشید و با او درد دل کنید. پیشنهاد مىشود که در اوقات فراغت، به تفصیل نعمتها و الطاف الهى از قبیل اصل وجود، سلامتى، توفیق تحصیل و… همچنین بلایایى را که خدا از شما دور کرده است، یادآور شوید و ضمن سپاسگزارى از او، قلب خویش را مالامال از محبت و عشق الهى کنید. قرآن کلام خداست. از تلاوت و تدبّر در آیههاى آن هر چند اندک، دریغ نکنید. این جهت علاوه بر ارزشهاى گوناگون دیگر، شما را با خدا مأنوستر مىسازد.
منبع :porseshkadeh
