چیزی در فکرم هست که به من دستور می دهد …

چیزی در فکرم هست که به من دستور می دهد …

يه چيزى تو فكرمه که بهم دستور ميده تو بايد اين كارو انجام بدى و من هر كارى مي كنم نمي تونم ازش رها شم و فكر مي كنم بايد انجامش بدم چون درسته؛ ولى ديگران اين كارو انجام نميدن. فكرمي كنم خدا بهم دستور ميده. آيا خدا تو فكر انسان بهش دستور ميده؟ آرامش ندارم. احساس مي كنم دارم ديوانه ميشم.

با سلام و سپاس از اينكه مركز ما را براي پاسخ و راهنمايي برگزيده ايد.
پرسشگر گرامي؛ اين افكار ، افكار مزاحمي هستند كه شما بايد با آنها مقابله كنيد، نه اينكه تصور كنيد از طرف خداوند است و سعي كنيد آنها را تقويت كنيد. شما با تقويت اين افكار وضعيت خود را بدتر كرده و بهبودي شما سخت تر امكان پذير مي شود. خداوند در قرآن كريم ملاكي به دست مومنين داده تا به وسيله آن تشخيص دهند كه كدام انديشه و عمل شيطاني است و كدام انديشه و عمل الهي؛ قرآن كريم مي فرمايد كه شيطان هميشه انسان را به بدي‌ها و پليدي‌ها و پلشتي ها تشويق مي كند و در عوض خداوند انسان را به نيكي ها و پاكي ها و آرامش دعوت مي نمايد، حال با اين ملاك قرآني به خود و افكارتان بنگريد آيا اين افكار، نيكي و پاكي و آرامش براي شما به ارمغان آورده اند و يا بدي‌ و پليدي‌ و پلشتي كه افسردگي و اضطراب از جمله آنها است به شما هديه كرده اند؟ جواب مشخص است زيرا اگر شما آرامش خاطر داشتيد و از اضطراب و افسردگي به دور بوديد با ما تماس نمي گرفتيد؛ پس تكرار اين افكار به صورت اجباري در ذهن شما از تلقينات شيطان است و به اين وسيله مي خواهد شما را از خدا دور سازد؛ حال كه شما اين مطلب را دانستيد بايد با توكل بر خدا از دام شيطان رها گرديد.
روانشناسان اينگونه افكار را وسواس فكري مي نامند و كساني كه با اين افكار روبرو مي شوند در اصطلاح وسواس فكري دارند، كه در زير در مورد وسواس فكري و راهكارهاي مقابله با آن براي شما توضيح مي دهم :
تعريف وسواس فكري :
وسواس فكري عبارت است از تكرار غير ارادي و آزار دهنده افكار در ذهن كه فرد برخلاف ميل خود آن را تكرار مي‌كند. در وسواس فكرى، فرد نمي‌تواند فكر را از ذهنش خارج كند؛يعنى يك فكر، عقيده و یا احساس مزاحم و تكرار شونده وجود دارد.

راهكارهاي مقابله با وسواس فكري :
1. تكنيك اول استفاده ازتنش زدايي (ريلكسيشن) است. با توجه به اينكه ريشه نشخوار فكري اضطراب است و تنش زدايي ضد اضطراب است، آموزش و به كار گيري اين تكنيك مي تواند در كاهش اضطراب و در نتيجه كاهش نشخوار فكري شما اثر تاثير زيادي داشته باشد. پژوهشگران در پژوهش هاي خود پيرامون اين تكنيك كاربردي (كه در سايت هاي مختلف قابل رؤيت است)، اثبات كرده اند كه به كار گيري اين تكنيك در بسياري از موقعيت هاي اضطراب زاي زندگي، تاثير بسزايي در كاهش اضطراب دارد. اين محققان به حدود سي و پنج مشكل كه با به كار گيري اين تكنيك برطرف مي شود اشاره كرده اند. شما مي توانيد با مراجعه به يكي از مراكز مشاوره و روان درماني نسبت به آموزش يكي از روش هاي آن اقدام نماييد. من در زير، برخي از مشكلاتي كه با اين تكنيك مي توان بر آنها غلبه كرد را برایتان بر می شمارم :
الف- سردرد ناشي از انقباض عضلات جمجمه و سردرد هاي مزمن تنشي به دليل تنش بيش از حد در عضلات اسكلتي سر و گردن آغاز مي شوند و آموزش تنش زدايي تدريجي در تقليل سردرد تنشي اثر غير قابل انكاري دارد.
ب- ميگرن كه به عنوان ضربان يك جانبة سر درد (فقط در يك قسمت از سر) كه از درون و يا اطراف چشمها آغاز مي شود تعريف شده و اغلب به وسيلة يك بو، دل بهم خوردگي، تهوع و…. برانگيخته مي‌شود و گاهي توام با روان بي اشتهايي، حالت تهوع، استفراغ، كج خلقي، حساسيت، اختلال بينايي است. البته بيماراني كه تمرين منظم خانگي داشته اند رضايت خيلي بيشتري از كاهش سردردها داشته اند.
پ- تقليل اضطراب و درمان انواع هراس ها مانند هراس از گربه و … ؛ حساسيت زدايي نظام دار يكي از اصلي ترين شيوه هاي درمانگري در انواع هراس است و تنش زدايي يكي از مولفه هاي اصلي اين روش به حساب مي آيد.
ت- با كاهش اضطراب به دنبال تنش زدايي، بخاطر كم شدن دفاع هاي ايمني بدن كه در حالت اضطراب به راه مي افتند، تحمل و صبر ما برای تحمل تنيدگی ها افزايش مي يابد.
ث- تقليل رگه هاي اضطرابي و تظاهرات اضطرابي زنان باردار.
ج- درمان اضطراب امتحان.
چ- تقليل اضطراب كودكاني كه در مدرسه دچار اضطراب مفرط شده اند.
ح- تقليل عوامل اضطرابي شخصيت مانند تنش عصبي، ضعف من، اضطراب پارانويا گونه، نداشتن تصوير روشن از خود و … .
خ- درمان فشار خون. آرامش با افزايش سرم k+ در خون رابطه مثبت و معني دار دارد و k+ نيز با سلامت رواني رابطة مثبتي دارد و تنش زدايي با كاستن از ضربان قلب باعث افزايش اين سرم در خون مي شود.
د- درمان بي خوابي و اختلال هاي مربوط به خواب (تنش زدايي بدني به اين افراد كمك مي كند كه به سرعت بخواب روند).
ذ- روش مقابله اي در بيماران مبتلا به سرطان و نيز تقليل برانگيختگي اين بيماران هنگام شيمي درماني.
ر- درمان و پيشگيري از عود و رشد بيماريهاي روان- تني.
ز- بهبود بيماريهاي تني روان‌زاد.
ژ- كاهش ناراحتي ها و تنيدگي‌هاي ناشي از بيماريهاي قلب و عروق.
ط- تقويت حافظه ( بهبود فرآيند ضبط، باز شناسي و اندوزش اطلاعات).
ظ- تغيير و تقليل رگه هاي اضطرابي شخصيت.
ع-كنترل و غلبه بر لكنت زبان.
غ- تقليل حملات صرع.
ف- بهبود كودكان مبتلا به فزون كنشي.
ق- درمان بيماران مبتلا به آسم.
ك- تقليل دردهاي مربوط به قاعدگي.
گ- كاهش اسپاسم هاي عضلاني در بيماران مبتلا به فلج مغزي.
ل- بهبود تمرين هاي ورزشي و دستيابي به استعدادهاي كامل خود در ورزش.
م- بهبود عملكردهاي اجرايي و فعاليت هاي شغلي.
ن- افزايش اعتماد به نفس در برخورد هاي اجتماعي.
2. دومين راهكار پيشنهادي ما در خصوص مشكلتان استفاده از تكنيك انحراف فكر است، اين تكنيك به اين صورت انجام مي پذيرد كه يك كش دور مچ خود بيندازيد و وقتي چنين فكري به ذهنتان آمد اين كش را گرفته و رها كنيد و سپس يك عدد پيچيده مثل 958354 را در ذهن خود مجسم كنيد و هفت تا هفت تا از آن كم كنيد تا به كوچكترين عدد غير قابل تقسيم برسيد. اين تكنيك بخاطر اينست كه مكانيزم ذهن طوري است كه در يك آن نمي تواند به دونقطه توجه كند و وقتي شما توجه جدي خود را به عدد فوق جلب مي كنيد، توجه ذهن از آن موضوع قبلي برگرادنه مي شود و تدريجا مي آموزد كه مديريت افكار را خود به عهده بگيرد و به افكار مزاحم اجازه حضور ندهد.
3. پيشنهاد ديگر ما استفاده از تكنيك تاخير فكر است؛ يعني شما براي آمدن اينگونه فكرها به ذهنتان وقتي تعيين كنيد و وقتي اين افكار خواستند به ذهنتان وارد شوند، به آنها بگوييد كه بروند و در فلان ساعتي كه به آنها اختصاص داده ايد بيايند و تدريجا با گذشت ايام، اين ساعات را محدود تر كنيد. فلسفه اين تكنيك بر اينست كه شما سازنده افكارتان هستيد و بنابراين ارباب و صاحب اختيار آنها محسوب مي شويد و در واقع آنها نوكر شما هستند؛ ولي در وسواس فكري آنها تبديل به ارباب مي شوند و جاي شما را مي گيرند و شما به نوكري آنها در مي آييد و آنها به راحتي به شما امر و نهي مي كنند كه اين امري بساير منفي و مشمئز كننده و به دور از عزت و غيرت انساني است، و لذا ما با اين تكنيك مي خواهيم شما را به جايگاه اصلي خويش برگرانيم و دوباره شما را اختيار دار و رييس افكارتان كنيم تا آنها طبق اراده و ميل شما و با اجازه شما بيايند و بروند، نه اينكه هر وقت دلشان خواست بيايند و هر وقت دلشان خواست بروند. هدف اصلي ما آموزش مديريت افكار تان به شما است، تا با قاطعيت تمام به مديريت آنها بپردازيد و به آنها بگوييد كه ذهن من طويله نيست كه سرتان را بيندازيد پايين و بدون اجازه بياييد و برويد، بلکه ذهن من ستاد فرماندهي است كه همه چيز آن روي نظم و نظام است و حتي پشه هم براي پريدن در آن بايد از من مجوز بگيرد.
4. چهارمین پیشنهاد ما در اين خصوص استفاده از تكنيك توقف فكر است؛ يعني وقتي شما قدرت كافي در كنترل و مديريت افكار خود پيدا كرديد، مي توانيد به راحتي دستور توقف به آنها بدهيد و با ضرب مهر ورود ممنوع بر روي آنها، براي هميشه آنها را از ورود به ذهنتان محروم سازيد.
5. تكنيك ديگر تبديل فكر است؛ يعني وقتي اين افكار به ذهنتان مي آيد، به يك قدم قبل از آمدن اين فكر به ذهنتان فكر كنيد؛ به اين معني كه به اين فكر كنيد كه به چه چيزي فكر مي كرديد كه اين فكر به ذهنتان آمد و وقتي آن را پيدا كرديد، دو باره به اين فكر كنيد كه چه چيزي اين فكر را به ذهنتان آورد و همين طور سلسله وار عمل نماييد و در مورد فكري قبل از فكر ديگر فكر كنيد، تا به سرچشمه نهايي برسيد؛ بزودي خواهيد ديد كه استفاده از اين روش قدرت مديريتي زيادي به شما براي كنترل افكارتان مي دهد.
6. از جمله كارهايي كه شما مي توانيد براي رهايي از وسواس‌تان به آن متوسل شويد، مشغول كردن خودتان به كارهاي اجتماعي و ورزش و تفريحات جمعي است؛ تا آنجا كه مي‌توانيد از تنهايي بپرهيزيد و خود را به كارهاي مختلف مشغول كنيد تا افكار وسواسي فرصت پيدا نكنند كه به ذهن شما وارد شوند.
7. براي مطالعة درس هايتان هرگز در خانه و يا در اتاق خلوت نكنيد؛ سعي نماييد كه تمام مطالعاتتان در كتابخانه باشد.
8. با كارهاي مختلف به تقويت ارادة خود بپردازيد تا بتوانيد به برخي از كارهايي كه به صورت اجباري انجام مي دهيد يك «نه» بزرگ بگوييد.
9. به برخي از آثار و پيامدهاي زشت و سوء وسواس، فكر كنيد و ببينيد كه اين كارهاي زشت و بي دليل چگونه شما را پيش خانواده، دوستان و آشنايان خوار و خفيف ‌كرده و شما كه قبلا شخصيّت خوب، مثبت و محترمي بين همگان داشتيد، اكنون فردي سَبُك، مسخره و دلقك اطرافيان شده ايد؛ و توجه داشته باشيد كه اگر به وسواس خود پايان ندهيد اوضاع بسيار وخيم تر از الان خواهد شد و احتمالا كارتان به دارو درماني و بيمارستان رواني خواهد كشيد.
10. هميشه اين ذكر را با توجه به معني آن بر زبان و قلب خود جاري كنيد كه:«بِسم الله و بِالله، تَوكَلتُ علي الله، أعوذُ بِالله السميعُ العليم مِن الشيطانِ الرجيم».
11. توجه برگرداني فعال؛ به صورت ارادي به چيزي توجه كنيد كه مثبت است. پژوهش ها نشان داده اند افرادي كه از اين شيوه استفاده مي‌كنند، طول مدت افسردگي آنها خيلي كمتر از كساني است كه از شيوه‌ مقابله‌ با نشخوار فكري استفاده مي‌كنند.
12. با در پيش گرفتن فعاليت ذهني ديگر، موقتا از آن حالت كناره گيري كنيد؛ شما مي‌توانيد به بازي هاي فكري بپردازيد. تلويزيون ببينيد. يك فايل صوتي بشنويد كه مستلزم به كارگيري فكر شماست. تلفن را برداريد و به دوستان و فاميل زنگ بزنيد. خلاصه فقط ذهنتان را بي دليل و يا با هر چيز كوچكي مشغول به هر چيزي كنيد غير از آن فكر منفي.
13. قلم و كاغذ به دست گيريد و همگي افكار منفي خود را بنويسيد؛ نوشتن بار سنگين افكار را سبك كرده و گاه با خواندن نوشته ها ممكن است شما را به خنده يا شگفتي از افكار غيرمنطقي خود وا دارد. در عين حال وقتي فكرتان را نوشتيد راحت تر مي‌توانيد آن را بررسي كنيد و خطاهايش را شناسايي نماييد.
14. دست زدن به يك فعاليت؛ افراد در حالت افسردگي حوصله‌ هيچ كاري ندارد و دچار نوعي كندي و ركود هستند. با دست زدن به يك فعاليت كه شما را در حالت برانگيختگي قرار دهد مي‌توانيد از حالت وسواس فكري فاصله بگيريد. ورزش فعاليتهاي اجتماعي، پرهيز از تنهايي، پرهيز جدي از بيكاري زيرا فكر زائد مال وقت زايد است، سرزدن به خويشان و دوستان، تعمير و به اصطلاح ور رفتن با وسايلي كه علاقه به تعمير آنها داريد، ساختن وسايل الكترونيكي ساده، همه و همه از فعاليتهايي هستند كه مي تواندد از انحراف فكر شما به سوي افكار وسواسی و نشخواري جلو گيري نمايند.
15. از آنجا كه معمولا افكار مزاحم در تنهايي به ذهن افراد وارد مي شود، حتي المقدور در مكان هاي خلوت و تنهايي به مدت زياد اجتناب كنيد و همانطور که گفته شد حتي سعي كنيد مطالعات خود را در كتابخانه يا قرائت خانه هاي عمومي انجام دهيد.
16. هرگاه احساس تنهايي كرديد، با ديگران ارتباط برقرار كنيد.
17. ارتباط خود را با افراد با نشاط و شاد و اجتماعي بيشتر كنيد و از گوشه گيري بپرهيزيد.
18. اوقات فراغت خود را به ورزش، مخصوصا ورزش هاي دسته جمعي ، مطالعه، كارهاي هنري و… بگذرانيد.
19. براي اوقات شبانه روز خود جدولي تهيه كنيد و كارها و فعاليت هاي شبانه روزي خود را در آن يادداشت نموده و سعي نماييد كه زمان خالي نداشته باشيد؛ البته برنامه هاي تدوين شده بايد متناسب با توانايي هاي جسمي و رواني شما باشد. اين جمله طلايي ( که در بالا هم بدان اشاره شد) را بياد داشته باشيد كه : وسواس از فكر زايد ناشي مي شود و فكر زايد مال وقت زايد است لذا با مشغول كردن خود به فعاليتهاي مختلف وقت زايد براي خود باقي نگذاريد.
20. تقويت اعتماد به نفس و توجه شديد به ارزش ها؛ هر قدر اعتماد به نفس بيشتر شود، اضطراب هاي ناشي از وسواس هاي فكري كاهش مي يابد.
21. غير منطقي بودن اين افكار را به خود يادآوري كنيد و سعي كنيد ذهن خود را به امر ديگري متمركز كنيد البته استفاده از جملات مثبت جايگزين هم موثر است.
22. در هنگام مواجه شدن با اين افكار، مي توانيد از ذكر «لاحول و لاقوه الا بالله العلي العظيم» استفاده كنيد.
23. هر روز به خودتان تلقين كنيد كه من قادرم افكار وسواسي ام را كنار بگذارم؛ زيرا تلقين از راههاي مبارزه با افكار منفي است و وسواس فكري نيز چيزي جز يك فكر منفي مزاحم نيست.
24. اگر در محيط هاي خاصي دچار اين افكار مي شويد، سعي كنيد از اين محيط ها دوري كنيد.
25. به افكار مزاحم توجه نكنيد و نسبت به آنها بي اعتنا باشيد.
26. عجولانه تصميم نگيريد، زيرا ممكن شكست بخوريد و شكست هم زمينه وسواس را بيشتر مي كند.
27. هنگام تصميم گيري ها ترديد نكنيد.
28. و در پايان اينكه، اگر اين حالت در شما بسيار قوي است و واقعا با تكنيكهاي ياد شده از پس آن بر نمي آييد ابتدا به يك متخصص اعصاب و روان(روانپزشك) مراجعه نماييد تا وي با تجويز چند قرص ساده به كنترل اضطراب شما بپردازد و بعد از يكي دو هفته كه از مصرف قرص ها گذشت و شما اندكي برخود مسلط شديد، راهكارهاي گفته شده را پي گيري نماييد تا درمان كامل گردد.
پرسشگر گرامی؛ بايد بدانيد درمان وسواس فكري نياز به حوصله و صبر و پشتكار شما دارد و در مواقعي هم نياز به يك مشاور و روان شناس مي باشد كه بهبودي شما را تسريع كند.
موفق باشید. باز هم با ما سخن بگویید.
منبع :moshavereh.porseman