نام گياه: اقطي
تصور بر اين است که نام اقطي به واژه کهن آنگلو ساکسون «ايلد (Aeld)»، به معني آتش يا مشتعل شدن، گرفته شده است، چون در گذشته از درون ساقههاي تو خالي گياه اقطی به آتش ميدميدند تا برافروخته گردد.
اين درخت در بسياري فرهنگها درخت خيلي خاصي است. به همين خاطر چوب آن را نميسوزاندند يا براي ساخت مبلمان از آن استفاده نميکردند. شايد اين امر از بدشانسي خانوادهها بود. اين گياه در منازل کاشته ميشد تا اهالي آن از آذرخش در امان باشند، موفق شوند، زندگي زناشويي و بچههاي خوبي داشته باشند و از شر شيطان در امان بمانند.
نام رايج اقاطي همچنين شامل گونه سامبوکوس کانادنسيس است. اين گونه بعضي مواقع به جاي سامبوکوس نيگرا به کار ميرود.
بخشهاي مورد استفاده اقطي : برگ، گل
ويژگيهای اقطي : دگرگونساز، ضد تشنج، عرقآور، ادرارآور، خلطآور، ضد يبوست، محرک
كاربرد داخلي اقطي : جوش صورت و پوست، زکام، چايمان، سرماخوردگي، تب، آنفلوآنزا، نقس، سردرد، سرخک، چاقي، عفونت دستگاه تنفسي، روماتيسم
نحوه کاربرد داخلي اقطي : چاي، تنتور، کپسول
شربت تهيه شده از دانههاي اين گياه براي جلوگيري از سرماخوردگي و آنفلوآنزا به کار ميرود. دانههاي اين گياه مقوي بوده و نيروي از دست رفته را به بدن باز ميگرداند بعد از زايمان از. اين شربت به زنان ميدهند تا به خونسازيشان کمک کند. اين دانهها به صورت عصاره يا کپسول براي کاهش وزن نيز به کار ميرود.
كاربرد موضعي اقطي : التهاب چشم، التهاب، گلودرد
نحوه کاربرد موضعي اقطي : گلهاي اين گياه داراي خاصيت ضد التهاب بوده و ميتوان از آنها براي شستشوي بدن يا چشم و يا به عنوان مرهم و يا براي غرغره هنگام گلودرد استفاده کرد. همچنين از آن براي آماده کردن پوست براي آرايش مثلا از طريق شستشوي پوست، پودر زدن، تهيه محلول و شستشوي مو استفاده ميشود.
كاربرد در آشپزي اقطي : گلهاي اقطي را ميتوان خرد يا برشته کرد و به مافين (نوعي کلوچه يا شيريني)، نان ساجي و سرکه اضافه نمود. از دانههاي آن نيز ميتوان کلوچه، کابلر، پودينگ، مربا، کماج، بستني و شربت تهيه نمود. همچنين از اين دانهها ميتوان کورديال درست کرد. از گل اقطي اغلب شراب شامپاني غير الکلي تهيه ميگردد.
طبع اقطي : تلخ، خنک، خشک
ترکيبات شيميايي اقطي : روغنهاي اساسي، فلاونوئيدها، تانينها، اسيد ويبورنيک. دانه آن نيز حاوي مقدار زيادي ويتامين ث و بتا کاروتين، آهن و پتاسيم است.
نکات لازم هنگام مصرف اقطي : در صورت کم آبي بدن از اقطي پرهيز کنيد، چون اين گياه باعث خروج مايعات از بدن ميشود. برخي انواع اقطي را، که دانههاي قرمز رنگ دارند، مصرف نکنيد، چون خيلي از آنها سمي هستند. قبل از مصرف دانههاي رسيده (به هر تعداد)، ابتدا آنها را بپزيد. پوست و ريشه اقطي به صورت دارو به کار ميروند، ولي ممكن است بسيار مسهل و استفراغآور باشد، بنا بر اين بهتر است از آن پرهيز کرد و يا با تجويز متخص ماهر از آن استفاده نمود.