آلفاي ذهني
حتماً اسم آلفاي ذهني را شنيده ايد. شايد هم تکنيکهاي آن را انجام مي دهيد. آلفا پايه و اساس روشها است که ما مي توانيم به قدرت نيروي ناخودآگاه دست يابيم. بيشتر افراد که در زمينه هاي مختلف موفقيتهايي را داشته اند يا دارند از اين تکنيک، به صورت خودآگاه و ناخودآگاه استفاده مي کنند.
يکي از راههاي بررسي مغز انسان و فعاليتهاي آن اندازه گيري و ثبت فعاليتهاي الکتريکي مغز است که به آن الکتروآنسفالوگرافي مي گويند. اين تکنيک، فعاليتهايي را که در سطح قشر مغز يعني کورتکس انجام ميگيرد را ثبت ميکند. در اين روش الکترودهايي را در نقاط معين و مختلف جمجمه وصل ميکنند. شدت الکتريکي مغز کم است و توسط تقويت کننده هايي تشديد و بر روي کاغذ ثبت ميگردند. تکنيک اندازه گيري امواج مغز الکتروآنسفالوگراف بسيار ساده ولي بسيار مؤثر در درک پديده هاي طبيعي مغز و حالتهاي مختلف آگاهي مي باشد.
امواج مغزي را بر اساس فرکانس آنها نامگذاري ميکنند. که به ترتيب عبارتند از: بتا، آلفا، تتا و دلتا.
امواج بتا اولين موج است و فرکانس آن بيشتر از 13 هرتز در ثانيه يا نوسان در ثانيه است. در حالت بيداري امواج مغز در حالت بتا است. هنگام تمرکز، توجه و دقت؛ تفکر و حل مساله؛ مذاکره، راه رفتن و يا رانندگي فرکانس امواج مغزي در محدوده بتا ميباشد. هرچه قدر کارها با آرامش بيشتري صورت گيرد امواج در قسمتهاي پاييني قرار مي گيرد و چنانچه همراه با هيجان شديد و يا استرس باشد امواج مغزي بالا مي رود و گاهي اوقات تا 60 نوسان در ثانيه هم خواهد رسيد.
امواج بتا: هنگامي که چشمان ما باز مي شود در محدوده بتا هستيم. بسياري از داروهاي آرام بخش امواج بتا را افزايش مي دهند و برعکس آرامش ظاهري، فعاليت مغز را افزايش ميدهد. در ضمن هنگامي که افراد از داروهاي آرام بخش استفاده ميکنند خواب عميق و آرام ندارند و به همين دليل با وجود استراحت شبانه باز هم کم انرژي و خسته مي باشند. امواج بتا دندانه اي شال و نامرتب هستند.
شكل امواج بتا
2- امواج آلفا: هنگامي که چشم ها بسته ميشود؛ در افراد بالغ عضلات شل و چشم ها ريلکس هستند ولي هنوز نسبت به محيط آگاهي دارد امواج مغزي بين 12-8 نوسان در ثانيه قرار مي گيرد که به آن آلفا مي گويند. هنگامي که مغز در حالت آرامش و استراحت باشد و مغز اطلاعات بينايي را پردازش نميكند امواج آلفا نمايان ميگردد. امواج بتا در جلو سر قابل اندازه گيري هستند و امواج آلفا در قسمت پس سر قابل اندازه گيري ميباشند. هنگامي که در حالت ريلکسيشن قرار ميگيريم يا مراقبه انجام ميدهيم ريتم امواج مغزي در حالت آلفا قرار دارد. هر چه قدر به آرامش فکري و جسمي بيشتري فرو رويم در سطح عمقي تري از آلفا قرار ميگيريم. امواج آلفا به شکل دوکي شکل و منظم هستند و امواج مغز در هر دو نيمکره قابل اندازه گيري ميباشند. در استراحت معمولي بعد از بستن چشمها هماهنگي بين دو نيمکره کم است و با بستن چشمها در حالت آلفا هماهنگي بين دو نيمکره راست و چپ زياد ميشود.
با وارد شدن به حالت خواب طبيعي امواج آلفا ناپديد و امواج ديگري به نام تتا که از کيفيت و فرکانس پايين تري برخوردار هستند نمايان ميشود.
شکل امواج آلفا
امواج تتا
امواج تتا بين 8-4 مي باشند.در کودکان تا سن 13 سالگي در حالت بيداري هم ديده ميشوند. ولي در بزرگسالان پس از وارد شدن به خواب ظاهر ميگردد. در بعضي از مراقبه هاي عميق همانند تکنيک آدمک مغزي اين امواج نمايان ميشوند. اين امواج در ناحيه گيجگاهي ظاهر ميشود.
شکل امواج تتا
4- امواج دلتا
فرکانس اين امواج 4-5/0 نوسان در ثانيه است. در خواب بسيار عميق و نوزادان ديده ميشود. آلفا در سنين کودکي ظاهر ميگردد و امواج بتا در بزرگسالان ديده ميشوند. همانگونه که گفته شد امواجي هستند در قسمت پس سري كه قابل اندازهگيري هستند و نشانگر وضعيت خاصي از آگاهي يا فعاليت مغزي است. در اين زمان نيمکره سمت چپ مغز فعاليتي را از خود نشان نميدهد. نيمکره سمت چپ زمانيکه امواج تتا هستند يا بيدار هستيم نمايانگر هستند. تمام داده هايي که وارد مغز ميشود در حالت امواج بتا پردازش ميشوند و آنچه را بخواهد وارد نيمکره سمت راست ميکند. نيمکره سمت راست همان ناخودآگاه است و بيشتر مربوط به احساسات و عواطف ميباشد. هنگامي که وارد حالت آلفا ميشويم اطلاعاتي که وارد مغز ميشود بدون پردازش نيمکره چپ وارد مغز ميشود. به همين دليل يکي از بهترين وضعيتهايي که ميتوان جهت تلقين به خود استفاده کرد و يا در يادگيريهاي علمي يا نظري ذهني يا فني از آن استفاده کرد تکنيک وارد شدن به حالت آلفا مي باشد. حالت آلفا پايه و دروازه ورود به سمت نيروهاي برتر يا ناخودآگاه است و حالت مشترک در بين تمام قبايل و اديان جهت دعا و ارتباط با دنياي ماوراء ميباشد.
شكل امواج دلتا
بنابراين اگر ميخواهيد از راه ميانبر استفاده کنيد ميتوانيد از تکنيکهاي آلفا بهره ببريد. بسياري از کسانيکه نزد من آمده بودند براي آموزش تکنيکهاي آلفا در توهم و اشتباه بودند به همين خاطر توضيحاتي جهت روشن شدن موضوع وضعيت آلفا لازم است .
حالت آلفا وضعيت هوشياري مضاعف است يعني در اين حالت ما از هوشياري بيشتري برخوردار هستيم و آنچه را فکر مي کنيم واضح تر و روشن تر برايمان نمايان ميگردد و بهتر ميتوانيم ببينيم؛ فکر کنيم و بينديشيم. اين حالت، حالت بيهوشي نيست بعضي آن را بيهوشي و عدم ارتباط با محيط ميدانند. در اين وضعيت تمرکز بيشتر ميشود به همين دليل از آن براي يادگيري استفاده ميکنند و به همين دليل زمانيکه چشمان شما بسته ميشود شما وارد حالت آلفا شدهايد. بدون شک در اين حالت با کنترل ذهن و تکنيکهاي تجسم خلاق ميتوانيد تصاوير ذهني را مرتب و منظم کنيد. وضعيت آلفا زماني مؤثر است و ارزش دارد که شما بر روي خودتان کنترل داشته باشيد و چنانچه کنترل خود را از دست بدهيد و به خواب برويد يا اينکه هيچ صدايي را نشنويد ارزش استفاده کردن و کاربرد را نخواهد داشت.
بنابراين هنگامي که از تکنيکهاي آلفا استفاده ميکنيد؛ اعتماد کنيد و در هر وضعيتي که هستيد به جاي عميق تر کردن يا اينکه دنبال وضعيت ديگري باشيد يا اينکه فردي شما را وارد اين وضعيت کند؛ به استفاده از تکنيک بپردازيد. چنانچه شما وارد حالت آلفا هم نشده باشيد استفاده از تکنيکها و روشهاي مربوط به آن شما را وارد حالت هوشياري مضاعف خواهد کرد. اگر جزء افرادي هستيد که شک داريد براي ارضاء کردن خودتان ميتوانيد از تکنيک سؤال کردن از ناخودآگاه که در قسمت پاندول گفته شده است استفاده کنيد.
چگونه وارد حالت آلفا شويم؟
هنگامي که چشم بسته شود ما وارد حالت آلفا ميشويم. در اين حالت هر چه قدر بدن شل تر و رها تر باشد؛ عميق تر ميگردد. بعضي از افراد از شمارش معکوس استفاده ميکنند. مطمئنترين اين روشها انجام تکنيکهاي ريلکسيشن ميباشد. مخصوصا ريلکسيشن پيش رونده و تدريجي يکي از روشهايي است که شما را مطمئناً وارد اين حالت خواهد کرد. ميتوانيد از تکنيکهاي هيپنوتيزم هم کمک بگيريد. من در کتاب يادگيري خلاق و آلفاي ذهني از ترکيبي از اين روشها استفاده کردهام و فرد ميتواند در يک هفته و به راحتي وارد اين حالت گردد و با شرطي کردن خود در دفعات آتي خيلي سريعتر وارد اين مرحله گردد.
خصوصيات وارد شدن به حالت آلفا
در حالت آلفا تمرکز بيشتر است و قدرت تلقين پذيري افزايش مييابد؛ قدرت تجسمها افزايش مييابد؛ تصاوير ذهني روشنتر و واقعيتر به نظر ميرسند، بنابراين از اين موقعيت جهت تمرينات ذهني و يادگيري بيشترين استفاده را ميتوان نمود. تکنيک آلفا يک روش ميانبر است ولي روش ميانبر به تنهايي مفيد نميباشد. اگر شما نقشه اي بسيار دقيق داشته باشيد؛ خود به خود به هدف و مقصود نميرسيد؛ بلکه بايد از آن نقشه استفاده کنيد و با تلاش و پيروي از نقشه به هدف و مقصدي که ميخواهيد برسيد.
تکنيک آلفا هم همين گونه است. صرف وارد شدن به آلفا و يا داشتن سيدي هاي آن شما را موفق نخواهد کرد. پيروي از تکنيکهاي آن و تلاش و پشتکارتان شما را موفق خواهد نمود.
وضعيت آلفا به دليل خصوصيتي که ذکر شد يکي از بهترين روشها جهت يادگيري و تغيير رفتار ميباشد. شما ميتوانيد تلقينهايي را به قسمت ناخودآگاه انجام دهيد و از اثرات آن استفاده کنيد. از اين روش ميتوانيد جهت ايجاد آرامش يا برطرف کردن يک خصوصيت و عادت ناپسند استفاده نمود. قدرت وضعيت آلفا نامحدود است. بوعلي سينا به افراد توصيه ميکند که ظهرها قيلوله کنند. قيلوله، خوابيدن و چرت زدن ظهر است که امواج آلفا توليد ميشود. وارد شدن به حالت آلفا به خودي خود شفا بخش است و هماهنگي بين امواج مغزي نيمکره سمت چپ و راست مغز را ايجاد ميکند. قرار گرفتن در اين حالت آرامش؛ خلاقيت؛ هماهنگي ؛ ثبات شخصيت؛ دور شدن از عادات زشت و ناپسند را موجب ميشود. سري برنامه هاي تمرين تجسم خلاق همه در وضعيت آلفا تهيه شدهاند. علاوه بر اينکه فرد در وضعيت آلفا قرار ميگيرد تکنيکهاي تجسم خلاق را تجربه خواهند کرد. البته در روشهاي آدمک مغزي؛ امواج در حالت تتا قرار ميگيرند. که از کيفيت بالاتر و هماهنگ تري برخوردار ميباشد. در حالت تتا خصوصيتهاي وضعيت آلفا تشديد ميشود.
يادگيري در آلفا چگونه است؟
بعضي از افراد معتقدند که ما در خواب چيزهاي زيادي ياد ميگيريم و اسمشان را يادگيري در خواب گذاشتهاند. من منکر آن نخواهم بود ولي تاکنون کسي را نديدهام که توانسته باشد در وضعيت خواب طبيعي چيزي بياموزد! اما تکنيکي را که هم اکنون ميگويم بر روي هزاران نفر تاکنون پياده کردهام که اين افراد توانستهاند به راحتي از اين تکنيک استفاده کنند و علاوه بر اين خود را در وضعيت آلفا قرار دهند و از نحوه يادگيري آن هم سود ببرند.
اگر يادتان باشد در قسمت يادگيري ذکر شد که اوج يادگيري 50 الي55 دقيقه ميباشد و پس از آن بايد تغييري ايجاد شود. مغز بايد استراحتي کند تا بتواند همان کيفيت قبلي يادگيري را داشته باشد.
ما دو نوع يادگيري داريم: يادگيري فعال(active)؛ يادگيري غير فعال(passive)
در نوع يادگيري فعال ما تغييري در آنچه يادگرفتهايم ميدهيم و در يادگيري غير فعال فقط آنرا ذخيره ميکنيم. در نوع اول يادگيري بسيار عميق است و در نوع دوم يادگيري سطحي ميباشد و زود فراموش ميگردد.
نوع يادگيري که در موقعيت آلفا پيشنهاد ميدهيم نوع فعال(active) است. اگر تصورتان از يادگيري در آلفا اين است که شما بايد با چشمان بسته بخوانيد يا اينکه در وضعيت آلفا قرار بگيريد و مطالبي را بخوانيد بايد بگويم که اشتباه کرده ايد. سوء تفاهمي ايجاد شده است. منظور از يادگيري در آلفا مرور کردن مطالبي است که قبلاً خواندهايد. شما پس از اينکه 50 دقيقه درس خوانديد بايد تغييري در وضعيتتان بدهيد تا مغز استراحت کند. بهتر است با استفاده از تکنيکهاي يادگيري و آلفاي ذهني وارد اين موقعيت شويد و مطالبي که خواندهايد را مجدداً مرور کنيد. سعي کنيد تصاوير آنها را ببينيد؛ کلمات را رنگي ببينيد و جدولها و حتي اينکه جملات کجاي صفحه نوشته شده بودند را در ذهنتان به تصوير بكشيد. در ذهنتان پس از اينکه در موقعيت آلفا قرار گرفتيد به صورت ذهني کتاب را ورق بزنيد و بخوانيد. اگر مطالبي را فراموش کرديد پس از اينکه از وضعيت آلفا خارج شديد آن مطلب را مجدداً مطالعه کنيد و در زمان ديگر که وارد اين موقعيت شديد آنرا مرور کنيد. وارد شدن به موقعيت آلفا و مرور مطالب درسي نبايد بيش از 15 -10 دقيقه طول بکشد. چنانچه بيشتر طول بکشد نتيجه معکوس خواهيد گرفت. يادتان باشد در اين موقعيت نبايد بخوابيد. بايد هوشيار باشيد و صداها را بشنويد تا بتوانيد از قدرت ذهن در جهت هدف و يادگيريتان استفاده کنيد. يادگيري به اين صورت از نوع فعال (active) است چون شما مجدداً آنرا تغيير ميدهيد و به ذهنتان ميآوريد. بعضيها ميگويند اگر شما مطالبي را که آموختهايد براي ديگري درس بدهيد مدت زمان بيشتري در ذهن ميماند؛ اين نوع يادگيري هم يادگيري فعال است و کاملاً صحيح ميباشد. به همين دليل معلمان دلسوز به بچه ها توصيه ميکنند که گروه هاي کوچک تشکيل بدهند و با يکديگر درس بخوانند و براي همديگر تدريس کنند. روش يادگيري در آلفا کاملتر است؛ شما نه تنها در موقعيت آلفا و هوشياري مضاعف قرار ميگيريد بلکه تصور ميکنيد گروهي نشستهاند و شما برايشان درس ميدهيد. همان گونه که گفته شد مغز نميتواند بين تخيل و واقعيت تفاوت بگذارد و آنرا قبول ميکند.
با استفاده از تکنيک آلفا شما ميتوانيد در 6 ساعت، 5 ساعت خواندن مفيد و مؤثر داشته باشيد.
بعضي از دانشجويان که درسهاي سخت دارند از دانشجويان گروه پزشکي گرفته تا دانشجويان برق و رياضي، ميتوانند مطالبي را که مدتها پيش خواندهاند را با اين روش مجدداً به خاطر آورند. مثلاً شما اگر چند سال پيش مطلبي را خواندهايد و حالا فراموش کردهايد ميتوانيد در زماني بسيار سريع آنرا در حالت آلفا مرور کنيد و از قدرت ناخودآگاهتان که تمام مطالب را با تمام جزئيات براي شما ذخيره کرده بهره ببريد.
اين تکنيک به تنهايي جادو نميکند بلکه اگر در دستان فردي با پشتکار خوب قرار گيرد و تلاش کند معجزه ميکند.