افسردگی بعد از زایمان
آمدن تو ؛ افسردگی من!
خواه برای اولین بار مادر شده باشید خواه برای چندمین بار، روزها و هفته‌های پس از تولد فرزندتان به همان اندازه كه میتواند شادی‌آفرین و هیجان‌انگیز باشد، میتواند توام با غم و غصه و افسردگی نیز باشد.
افسردگی بعد از زایمان
بسیاری از زنان پس از تولد كودكشان، یك تغییر بزرگ روحی را تجربه می‌كنند.
این تجربه میتواند محدوده وسیعی را در برگیرد، از غم كوتاه‌مدت تا افسردگی‌های عمیق و طولانی كه نیاز به درمان دارد؛ این نوع احساس افسردگی، افسردگی پس از زایمان نامیده می‌شود. احساس غم و ناراحتی پس از تولد فرزند به قدری شایع است كه بسیاری از افراد آن را تجربه می‌كنند. برای كسانی كه بتازگی مادر شدن را تجربه كرده‌اند و كسانی كه خود را دوست دارند، بسیار مهم است كه علائم این نوع افسردگی را بدانند و در صورت مشاهده آن در خود سعی كنند از خانواده، دوستان و متخصصان پزشكی كمك بگیرند. با توجهات و حمایت‌های ویژه و درمان مناسب، مادرانی كه درجه‌ای از افسردگی پس از زایمان را تجربه می‌كنند، می‌توانند تبدیل به والدینی سالم و شاداب شوند.
افسردگی بعد از زایمان
بیش از 80 درصد مادران، تجربه غم و اندوه در روزهای اول پس از زایمان را دارند.
در این نوع افسردگی ممكن است مادر در یك لحظه احساس شادمانی و در لحظه بعد احساس غم و غصه داشته باشد. او ممكن است احساس ناراحتی، خشم، غم یا خستگی را تجربه كند. این احساس معمولا فقط چند روز به طول می‌انجامد، اما ممكن است تا یك یا دو هفته نیز ادامه یابد.
اما دلیل این احساس چیست؟
این امواج احساسی، یك تاثیر طبیعی از تغییر هورمونی ناشی از بارداری و زایمان تلقی می‌شود. سطح استروژن و پروژسترون كه طی بارداری افزایش یافته بود به ناگاه پس از وضع حمل افت می‌كند و این مساله میتواند روی روحیات فرد تاثیر بگذارد. این هورمون‌های زنانه در طول یك هفته یا بیشتر به سطحی كه قبل از بارداری بوده‌اند بازخواهند گشت. همین كه سطح هورمون به حالت متعادل خود بازمی‌گردد، غم و اندوه نیز به طور خود به خود و بدون نیاز به درمان پزشكی از بین می‌رود.
استراحت كافی، تغذیه مناسب و حمایت شدن، از موارد مهم جهت مقابله با این حالت است ، چرا كه خستگی و كمبود خواب یا اضطراب میتواند احساس غم و ناراحتی را شدت ببخشد.
برای كنار آمدن با احساس غم ناشی از تولد فرزند، مادران باید سعی كنند كمك دیگران را در روزها و هفته‌های اول پس از وضع حمل پذیرا باشند و به خانواده و دوستان اجازه دهند كه در كارهایی مثل خرید، انجام كارهای منزل یا بچه‌داری به آنها كمك كنند. بهتر است در زمان‌هایی از روز، شخص دیگری غذایی برای مادر تهیه یا از كودك مراقبت كند تا مادر بتواند اندكی بخوابد یا دوش بگیرد. به عنوان یك مادر باید به اندازه كافی استراحت كنید و غذاهای مغذی میل كنید. صحبت كردن با افرادی كه به شما نزدیكند یا با كسانی كه آنها هم بتازگی مادر شده‌اند، میتواند در شما احساس حمایت شدن را به وجود آورد و به شما یادآوری كند كه تنها نیستید.
اگر احساس می‌كنید كه به گریه كردن نیاز دارید نباید جلوی اشك‌های خود را بگیرید، اما سعی نكنید روی افكار ناراحت‌كننده تمركز كنید. اجازه دهید كه این احساس گذرا، دوره خود را طی كند و سپری شود.
چه موقع باید با پزشك مشورت كرد؟
اگر احساس غم و اندوه پس از تولد فرزند بیش از یكی دو هفته طول كشید با پزشك خود مشورت كنید تا ببینید كه آیا احساس شما ناشی از افسردگی عمیق پس از زایمان است یا خیر.برای برخی از زنان، احساس غم و ناراحتی و خستگی، عمیق‌تر شده و بیش از غم و اندوه معمول پس از زایمان طول می‌كشد. حدود 10 درصد مادران این نوع افسردگی عمیق را تجربه می‌كنند.
افسردگی عمیق پس از زایمان معمولا 2 تا 3 هفته پس از تولد كودك شروع می‌شود، اما میتواند در هر زمان در طول چند روز اول یا هفته‌های اول یا ماه‌های ابتدایی پس از زایمان آغاز شود. كسی كه افسردگی از این نوع را تجربه می‌كند، احساس غم، گریه، یاس، سرخوردگی، ناامیدی، بی‌ارزش بودن یا تنهایی می‌كند. او همچنین ممكن است در تمركز كردن یا انجام كارهای روزمره دچار مشكل شود یا شاید اشتهای خود را از دست داده و یا هیچ میلی به غذا نداشته باشد. او ممكن است نسبت به كودك خود بی‌تفاوت باشد یا هیچ احساس وابستگی به او نكند، یا شاید نسبت به موقعیت خود دچار آشفتگی شود و احساس كند كه هیچ امیدی به بهبود اوضاع نیست. او شاید حس كند كه تنها روزها را می‌گذراند بدون این كه كوچك‌ترین حسی از شادی، علاقه یا نشاط در مورد چیزی داشته باشد.
افكار و احساسات این‌چنینی، برای یك زن دردآور است خصوصا در این زمان كه شخص باید سرشار از شادی باشد. بسیاری از زنان در این مواقع میلی به بازگو كردن احساسات خود برای دیگران ندارند. اما افسردگی پس از زایمان یك بیماری است كه نیاز به توجه و درمان دارد.افسردگی پس از زایمان میتواند برای هر زنی پیش بیاید اما برخی زنان ممكن است آمادگی بیشتری جهت مبتلا شدن به این عارضه داشته باشند. زنانی كه در زمانی از زندگی خود دچار افسردگی بوده‌اند یا بستگانی دارند كه آنها دچار افسردگی بوده‌اند ممكن است از نظر ژنتیكی تمایل بیشتری به افسردگی پس از زایمان از خود نشان دهند.
اگر احساس غم و اندوه و افسردگی شما قوی است، اگر بیشتر طول روز، برای چند روز، شما را درگیر كرده یا اگر بیش از یكی دو هفته طول كشیده با پزشك خود صحبت كنید.
مادری كه احساس می‌كند طرد شده، زندگی ارزش زنده بودن را ندارد، یا به خودكشی فكر می‌كند باید هر چه سریع‌تر با پزشك صحبت كند. افسردگی پس از زایمان میتواند چند ماه یا حتی بیشتر طول بكشد. با مراقبت‌های مناسب، شخص مبتلا میتواند به زندگی عادی خود برگردد. درمان میتواند شامل صحبت كردن با مشاور، مدیتیشن یا هر دو باشد. به علاوه، رژیم غذایی مناسب، ورزش، استراحت و حمایت‌های اجتماعی می‌توانند بسیار مفید باشند. برخی زنان یوگا را بسیار سودمند می‌دانند. برخی محققان پیشنهاد می‌كنند كه بیان افكار و احساسات با تكنیك‌های نوشتاری خاص میتواند به رهایی از افسردگی كمك كند.ممكن است برای بهبود، چندین هفته طول بكشد در حالی كه برای برخی دیگر، بهبودی ناشی از درمان شاید سریع‌تر رخ دهد. از پزشك خود در مورد این كه بهبودتان در چه مدت ظاهر می‌شود سوال كنید و راه‌های مراقبت از خود در این اثنا را جویا شوید.یك بیماری جدی‌تر و نادرتر كه ممكن است پس از زایمان رخ دهد بیماری روانی بعد از زایمان است. این بیماری یك نفر از هر هزار زنی را كه زایمان كرده‌اند درگیر می‌كند و در اولین ماه بعد از وضع حمل رخ می‌دهد. این بیماری با توهم، مثل شنیدن صداها یا دیدن چیزها یا احساس سوءظن شدید همراه است.در اثر این بیماری، مادر میتواند ایده‌های غیرعقلانی نسبت به فرزند خود داشته باشد مثلا این كه كودك در تصرف اوست یا او میتواند به خود یا كودكش صدمه وارد كند.
درك تغییرات پس از تولد فرزند
زنانی كه بتازگی مادر شده‌اند تغییرات مختلفی را در روزها و هفته‌های اول پس از زایمان تجربه می‌كنند. علاوه بر افت ناگهانی استروژن و پروژسترون (كه روی حالات روحی اثر می‌گذارد) تغییرات فیزیكی و روحی و خانوادگی عظیمی نیز برایشان رخ می‌دهد كه میتواند روی چگونگی احساسات یك مادر اثر بگذارد.
تغییرات فیزیكی
بارداری تغییرات فیزیكی زیادی را با خود به همراه دارد و درد زایمان و وضع حمل از نظر جسمی بسیار سخت و چالش برانگیز است. برای بازگشت بدن به وضع اول، زمان لازم است و یك مادر ممكن است احساس خستگی كرده و پس از زایمان احساس ناراحتی كند.
تغییرات روحی و شخصی
نقش یك زن و مسوولیت‌های او ممكن است پس از مادر شدن اندكی تغییر كند. زمانی برای تطابق با شرایط جدید لازم است حتی اگر فرد فكر كند كه برای این تغییرات به اندازه كافی آماده است. برخی زنان ممكن است احساس نگرانی، ترس یا تنهایی كنند. برخی زنان با اضطراب‌های اضافه‌ای ناشی از سخت شدن شرایط یا كمبود حمایت از جانب اطرافیان روبرو می‌شوند.
تحمل یك ارتباط بد با همسر، شرایط مالی نامناسب، یا برخی اتفاقات بزرگ در زندگی مثل از دست دادن شغل یا تغییر آن میتواند باعث افسردگی بعد از زایمان شود. استرس‌های مربوط به بارداری مثل عوارض بارداری یا درد زایمان میتواند باعث افزایش احساس تنها بودن و تهی شدن یك زن شود. برخی اوقات (اما نه همیشه) این استرس‌ها میتواند موجب ایجاد زمینه لازم برای افسردگی شود.
تغییرات در زندگی روزمره و مسوولیت‌ها در افسردگی بعد از زایمان
یك نوزاد نیاز خاصی به توجه، انرژی و زمان مادر دارد. برای كسانی كه برای اولین بار مادر شده‌اند، چیزهای خیلی زیادی برای آموختن در خصوص مواجهه با نیازهای اولیه كودك وجود دارد. آنها باید در خصوص خواب، تغذیه، حمام كردن و آرام كردن طفل چیزهای زیادی بیاموزند.
خوابیدن و بیدار شدن كودك و برنامه غذایی او میتواند استراحت یك مادر را دچار اختلال كرده و او حتما برای رویارویی با این مسوولیت‌ها و استرس‌ها به كمك نیازمند است. بدون یك خواب شبانه خوب، حتما كوچك‌ترین چیزها می‌توانند خسته‌كننده باشند.
اگر از نظر روحی دچارافسردگی بعد از زایمان شده‌اید، با پزشك خود مشورت كنید. این زمان، زمانی است كه باید از یك شخص دیگر هم كمك بگیرید. این فرد میتواند والدین، دوستان یا یكی از اعضای خانواده باشد. در این میان،
همسر مهم‌ترین نقش را میتواند ایفا كند.
علاوه بر درمان افسردگی بعد از زایمان توسط پزشك، كارهای كوچكی را هم می‌توانید انجام دهید كه شرایط را برایتان آسان‌تر كند:
زمانی را به خود اختصاص دهید. با كمك گرفتن از یك فرد دیگر، می‌توانید نگهداری از فرزندتان را برای چند ساعتی به او بسپارید و خود به استراحت و كارهای شخصی بپردازید.
چگونه به فردی كه دچار افسردگی پس از زایمان است كمك كنیم؟
اگر متوجه شدید كه همسرتان یا شخص دیگری كه او را می‌شناسید دچار این مشكل شده، باید او را تشویق به مشورت با پزشك كنید. گاهی اوقات یك زن ممكن است نسبت به دریافت كمك در این شرایط بی‌میل باشد یا شاید متوجه مشكلات روحی خود نباشد.
سعی كنید به شخصی كه دچار افسردگی پس از زایمان شده، اطلاعاتی راجع به این بیماری بدهید و كتاب‌هایی در این خصوص به او معرفی كنید. به او پیشنهاد صحبت كردن و مشاوره بدهید.
شوهران در این میان نقش مهمی در بهبود همسر بازی می‌كنند.
به عنوان شوهر سعی كنید توجه، عشق و علاقه خود را به او ابراز كنید و كاری كنید كه او احساس كند از سوی شما حمایت می‌شود.
با رعایت نكات زیر می‌توانید به او كمك كنید:
توجه كنید كه او در طول روز چه كارهایی انجام می‌دهد.
وقتی او می‌خواهد صحبت كند به او گوش بدهید.
با او به پیاده‌روی بروید.
برای او غذای مقوی تهیه كنید.
زمانی را به مراقبت از كودك اختصاص دهید تا او بتواند استراحت كند.
صبور و مهربان باشید و او را باور كنید.
روزهای خوش آینده
افسردگی پس از زایمان هم مثل انواع دیگر افسردگی، باعث ایجاد ابری از احساسات و افكار منفی در اطراف فرد ،در مورد دیدگاه او نسبت به خود، اطرافیان و شرایط و آینده‌اش می‌شود. به خاطر این افسردگی، زن ممكن است خود را تنها و بی‌ثمر فرض كند. ممكن است شرایط را ناامیدكننده و خستگی‌آور تصور كند و همه چیزهای اطراف برایش غیرجذاب و ناامیدكننده و بی‌معنی باشد.
بدانید كه اینها قسمتی از افسردگی است. با درمان مناسب و حمایت بجا می‌توان این ابر ناامیدی را از بین برد. می‌توان به او كمك كرد تا دوباره شادی و نشاط و امید خود را به دست آورد.
