نام گياه: سيخونک
نام‌هاي ديگر: دانه کبوتري، ريشه سرطان، گياه جوهر قرمز، شانگ- لئو (نام چيني)، کونگورا (نام اسپانيايي)، کاکوم، دانه جوهري، اسکاک، علف قرمز
نام علمي اين گياه، يعني فيتولاکا، از کلمه يوناني فيتون (Phyton)، به معني «گياه» و کلمه فرانسوي لاک (Lac) گرفته شده است، چون از اين گياه مي‌توان رنگ قرمز تهيه نمود. نام سيخونک (Poke) از کلمات هندي پوکان (Pocan) و پاک (Pak)، به معني «خون» گرفته شده است. کلمه پوکان براي ناميدن هر گياه که رنگ قرمز توليد مي‌کند، مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
رنگ به دست آمده از دانه گياه سيخونک به عنوان جوهر و رنگ و همچنين براي رنگ آميزي سبد مورد استفاده قرار مي‌گيرد. قانون اساسي ايالت متحده آمريکا با جوهر به دست آمده از گياه سيخونک نوشته شد. در زمان مبارزه انتخاباتي جيمز پولک (James Polk)، حاميان او شاخه کوچکي از اين گياه را به يقه‌هاي خود مي‌آويختند.
زماني سيخونک براي درمان سيفيليس به کار مي‌رفت. در آفريقا روي قابليت گياه سيخونک در کنترل بيماري بيلهاريزا (Bilharzia) تحقيقاتي در حال انجام است. بيلهاريزا نوعي بيماري انگلي است که با حمام کردن در آبي که نوع خاصي حلزون در آن است، واگير پيدا مي‌کند.
بخش‌هاي مورد استفاده گیاه سیخونک : ريشه، دانه
ويژگي‌های گیاه سیخونک : دگرگون‌ساز، آرام کننده، ضد قارچ، ضد التهاب، ضد روماتيسم، ضد تومور، پاك‌ساز روان، استفراغ‌آور، محرک سيستم ايمني، ضد يبوست، برطرف کننده گرفتگي دستگاه لنفاوي، از بين برنده نرم تنان، اسپرم کش
كاربرد داخلي گیاه سیخونک : سرطان، تب‌خال، سرطان خون، سرطان کبد، عفونت دستگاه لنفاوي، گوشک، روماتيسم، تورم غدد، ورم لوزه‌ها، تومور
نحوه کاربرد داخلي گیاه سیخونک : چاي، تنتور، کپسول
اين گياه با افزايش فعاليت سلول تي، سيستم ايمني را تحريک مي‌کند.
كاربرد موضعي گیاه سیخونک : زخم بستر، جوش، سرطان سينه، دمل بزرگ، آبله مرغان، اگزما، عفونت قارچي، بواسير، تب‌خال، ورم پستان، سرخک، ملانوما، پسوريازيس، کرم گرد، جرب، شينگلز، جراحت
نحوه کاربرد موضعي گیاه سیخونک : گياه سيخونک به صورت مرهم براي درمان جوش، عفونت‌هاي قارچي و سرطان پوست و سينه و همچنين براي ورم پستان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مرهم تهيه شده از دانه‌هاي گياه سيخونک براي درمان جوش‌ها، کرم گرد، جرب و جراحت‌ها به کار مي‌رود. مي‌توان از آن به عنوان مرهمي تسکين دهنده براي درمان زخم بستر، دمل بزرگ، آبله مرغان، اگزما، طاسي، بواسير، تب‌خال، سرخک، پسوريازيس و شينگلز استفاده نمود.
كاربرد گیاه سیخونک در آشپزي: از برگ‌هاي جوان گياه سيخونک (که طولشان کمتر از 8 اينچ است) سالادي تهيه مي‌شود که بايد دو بار در آب نمک پخته شود تا سموم آن بيرون بيايند (دفعه اول 10 دقيقه و دفعه دوم 5 دقيقه بايد در آب نمک پخته شود). ممکن است شما نيز عبارت پوکه سالت (Poke salet) شنيده باشيد. برگ‌هاي رسيده اين گياه را نخوريد، چون ممکن است استفراغ‌آور باشد. مردم پرتغال از دانه‌هاي گياه سيخونک براي رنگ دادن به نوشيدني‌ها استفاده مي‌کنند. دانه‌هاي اين گياه را مي‌توان پخت و به صورت کيک در آورد. هرگز دانه‌هاي اين گياه را خام نخوريد.
طبع گیاه سیخونک : تلخ، تند، سرد، خشک
ترکيبات شيميايي گیاه سیخونک : تريترپنوئيد ساپونين‌ها، آلکالوئيد (پلي تولاسين)، اسيد فيولاسيک، اسيد فورميک، لکتين‌ها، تانين‌ها، پروتئين ضد ويروس (PAP)، روغن چرب، رزين، قند
نکات لازم هنگام مصرف گیاه سیخونک : هرگز دانه گياه سيخونک را خام نخوريد. در طول حاملگي از اين گياه پرهيز کنيد. مصرف سيخونک بايد با نظارت متخصص ماهر در زمينه سلامتي صورت گيرد. تمامي قسمت‌هاي گياه سيخونک ممکن است باعث آشفتگي دستگاه گوارش، استفراغ، پايين رفتن فشارخون و مشکل تنفسي شوند. مصرف زياد اين گياه مرگ‌آور است.
هنگام کار با ريشه اين گياه، دست کش بپوشيد تا دست‌هايتان تحريک نشود. گرد و غبار خشک شده گياه سيخونک ممکن است باعث عطسه و تحريک چشم شود. اگر اين گياه خشک شده نباشد، سمي‌تر خواهد بود.
گياه سيخونک را بايد خيلي کمتر از ساير گياهان مصرف نمود. چند بار در روز، و هر نوبت يک جرعه، از آن، را مي‌نوشند. هر روز دو تا پنج قطره از تنتور آن نيز مصرف مي‌شود. اگر از گياه سيخونک به صورت دارو استفاده مي‌کنيد، حتماً زياد آب بنوشيد. اگر کودکانتان کنجکاو هستند، نبايد گياه سيخونک را در باغچه بکاريد، چون ممکن است جذب دانه‌هاي ارغواني رنگ و زيباي آن شوند.
