نام گياه: کافشه
نام‌هاي ديگر: زعفران بدل، زعفران رنگرزها، گياه طوطي، هوانگ- چي (نام چيني)، کوسومبها (در شرق هند)
کافشه جزء گياهان بومي ايران و هند به حساب مي‌آيد. از دانه‌هاي آن روغني استخراج ميشود که محبوبيت زيادي دارد.گياه کافشه به منظور استفاده در رنگرزي کشت ميشود و از آن هم رنگ زرد و هم رنگ قرمز به دست مي‌آيد. پارچه‌هاي کتان به کار رفته براي پيچاندن موميايي‌ها اغلب با رنگ کافشه رنگ مي‌شدند.
خانواده: مينا
بخش‌هاي مورد استفاده گیاه کافشه: گل
ويژگي‌های گیاه کافشه : دگرگون‌ساز، مسكن، ضد انعقاد خون، ضد التهاب، ضد نفخ، عرق‌آور، ادرارآور، محرك قاعدگي، ضد يبوست
كاربرد داخلي گیاه کافشه : فقدان قاعدگي، لختگي خون، سرماخوردگي، تب، هيستري، سرخک، حمله ناگهاني مرض
نحوه کاربرد داخلي گیاه کافشه : چاي، تنتور، کپسول
کافشه گياهي عرق‌آور و ملايم است. اين گياه به جريان خون در قسمت‌هاي خون مرده کمک مي‌کند و درد را کاهش مي‌دهد.
كاربرد موضعي گیاه کافشه : کبودي، التهاب، رگ به رگ شدن اعضا
نحوه کاربرد موضعي گیاه کافشه : گل‌هاي گياه کافشه براي رنگ دادن به سرخاب (در لوازم آرايش) به کار مي‌روند. براي درمان کبودي، رگ به رگ شدن و التهاب روغن اين گياه را به بدن بماليد. با روغن گياه کافشه مي‌توان بدن را ماساژ داد. گل‌هاي خشک شده کافشه را مي‌توان در جعبه عطر قرار داد.
كاربرد گیاه کافشه در آشپزي: گل‌برگ‌هاي کافشه خوردني است. گل كافشه براي رنگ دادن به غذا و اغلب به عنوان جايگزيني ارزان براي زعفران استفاده ميشود. هندي‌هاي هاپي (Hopi) از آن‌ها براي رنگ کردن نان استفاده مي‌کردند. گل کافشه براي رنگ دادن به مارگارين و نوشيدني‌ها نيز به کار مي‌رود. اگر شاخه‌هاي جوان کافشه به صورت سبزي پخته شوند، قابل خوردن خواهند بود. روغن آن نيز که حاوي مقدار زيادي اسيدهاي چرب داراي حلقه‌هاي اشباع نشده است، در سالاد، پخت و پز و سس مايونز استفاده ميشود.
طبع گیاه کافشه : تند، تلخ، گرم
ترکيبات شيميايي گیاه کافشه : رنگ دانه (کارتامون)، ليگنان‌ها، پلي‌ساکاريدها، روغن اساسي (اسيد آراکيک، اسيد لينولئيک، اسيد لينولنيک، اسيد پالميتيک، اسيد استيريک)
نکات لازم هنگام مصرف گیاه کافشه : در طول حاملگي از گل و دانه‌هاي گياه کافشه پرهيز نماييد. با اين حال، استفاده از روغن تصفيه شده کافشه طي اين مدت بي‌خطر محسوب ميشود.
