تأثیر استرس بر سلامت دهان و دندان

تأثیر استرس بر سلامت دهان و دندان
در زندگی روزمره نمی‌توان از استرس فرار کرد و تقریباً به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده است. همه ما می‌دانیم که استرس روی تمامی جنبه‌های سلامتی تأثیر منفی می‌گذارد و روز به روز نیز دانشمندان به یافته‌های جدیدی در این مورد پی می‌برند. مدیتیشن، یوگا و دیگر راه‌های آرامبخش بر مبارزه با استرس تأکید دارند، ولی اثرات سوء استرس بر سلامتی بسیار زیاد است. آیا تا به حال شنیده‌اید که استرس می‌تواند بر سلامت دهان و دندان نیز تأثیر بگذارد؟
استرس و عدم رعایت بهداشت دهان
افرادی که تحت استرس شدید هستند، اغلب ممکن است سلامتی و رعایت بهداشت خود را نادیده بگیرند و از مسواک زدن و یا استفاده از نخ دندان چشم‌پوشی‌کنند و اگر فردی به بیماری‌های لثه مبتلا و یا مستعد ابتلا به آن باشد، این موضوع موجب وخامت و عود بیماری می‌شود. اگر به سلامتی دهان و دندان بی‌توجهی شود، این روال ادامه خواهد داشت و به سوراخ شدن دندان‌ها و تشکیل پلاک روی آنها منجر می‌گردد. علاوه بر این، استرس تمایل افراد را به مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین افزایش می‌دهد و تمامی اینها از دلایل اصلی پوسیدگی دندان‌ها خواهد بود. ورزش منظم استرس را از بین می‌برد و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و تقویت سیستم ایمنی بدن، به معنی افزایش سلامت دهان و دندان است.
بیماری‌های لثه
مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که حتی اگر برای مدت زمان کوتاهی در گذشته دچار استرس شده باشید، این استرس روند تشکیل پلاک روی دندان‌ها را افزایش می‌دهد و در درازمدت موجب ابتلا به خونریزی لثه می‌شود. افسردگی نتیجه مستقیم استرس است و مطالعات نشان داده که درمان بیماری لثه در افراد افسرده کمتر نتیجه می‌دهد. به گفته کارشناسان باید با استراتژی‌های عملی با استرس مبارزه کرد.
دندان قروچه‌
افراد مضطرب اغلب در خواب بدون آنکه خود آگاه باشند، دندان قروچه می‌کنند و دندان‌های خود را روی یکدیگر می‌سایند. متأسفانه این عادت بد اثرات سوئی روی مفصل گیجگاهی فک‌، جمجمه و فک پایین دارد. در اکثر مواقع دندان قروچه توسط دندانپزشک تشخیص داده می‌‌شود و گاه برای پیشگیری از آن وسایل خاصی تجویز می‌گردد.
زخم‌های دهان
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که استرس ممکن است منجر به ایجاد زخم‌های دهان از جمله زخم‌های سرد بشود. این زخم‌ها داخل دهان به وجود می‌آیند و خاکستری رنگ با مرزهای قرمز هستند. علل قطعی شکل‌گیری این زخم‌‌ها مشخص نیست، ولی کارشناسان بر این باورند که باکتری‌ها، ویروس‌ها و مشکلات سیستم ایمنی و حتی استرس می‌تواند از دلایل عمده تشکیل این زخم‌ها باشد. این زخم‌ها مسری نیستند و معمولا در یک دوره ۱۰ روزه التیام می‌یابند. بی‌حس کننده‌های موضعی که می‌توان آنها را بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرد، در کاهش و تسکین تحریک‌ها موثرند غذاهای اسیدی، گرم و تند را مصرف نکنید که سوزش را افزایش می‌دهند. این زخم‌ها که بسیار شایع است اگرچه بیماری خطرناکی نیست، ولی صحبت کردن یا خوردن غذا در طول بیماری می‌تواند بسیار ناراحت کننده و البته خسته کننده باشد. معمولاً این زخم‌ها در دو نوع در دهان شکل می‌گیرند که عبارتند از:
زخم‌های سرد تاول‌های کوچک قرمز رنگی هستند که روی لب یا بینی ظاهر می‌شوند و در بیشتر مواقع ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس و البته به شدت مسری می‌باشند. زخم‌های خوره: آفت‌های دهانی و دردناک و اغلب قرمز‌رنگی هستند که با یک پوشش سفید‌رنگ پوشیده می‌شوند و معمولاً ناشی از استرس آلرژی و کمبود خاصی از مواد غذایی می‌باشند. اگرچه دلایل ابتلا به زخم‌های دهانی متفاوت و در بسیاری موارد نیازمند تشخیص دقیق پزشک است، ولی به طور عمده به جز استرس می‌توانند به دلایل زیر ایجاد شوند:
سوءهاضمه و یبوست همراه با فساد مواد غذایی: وقتی مواد غذایی را می‌خوریم که به درستی در بدن هضم نمی‌شوند، در بسیاری از موارد ترکیبی از فسادپذیری غذا و یبوست منجر به تاول دهان می‌شود. گاه ویروس و عفونت به صورت نهفته در دهان وجود دارد و یک عامل خارجی همچون شرایط استرس‌زا یا گردوخاک و آلودگی موجب فعال شدن آن در دهان می‌شود.
کمبود روی و ویتامین B کمبود آهن ضعف سیستم ایمنی و یا ابتلا به بیماری‌های مزمن همچون اختلالات خونی خوردن برخی غذاهای گرم مانند میوه‌های خشک؛ غذاهای سرخ شده یا بو داده مثل آجیل پاپایا و آناناس نیز موجب تحریک مخاط دهان می‌شود.
روش‌های درمان زخم‌های دهان
هنگامی که دهان زخم می‌شود، این زخم‌ها دردناک خواهند بود و بسیار ناراحت کننده هستند. در طول این دوران راه‌حل‌های زیر می‌تواند موثر واقع شود:
غرغره و شست‌وشوی دهان با آب روی: یک کپسول روی را درون آب بشکنید و دهان را با آن غرغره کنید. آب گیاه آلوئه‌ورا را با معده خالی بنوشید. آلوئه‌ورا بسیار خنک است و مخاط را درمان می‌کند و همچون یک پوشش تاول‌ها را بهبود می‌بخشد. در صورتی که تاول‌ها به علت حرارت زیاد بدن به‌وجود آمده باشند، نوشیدن شربت گل سرخ حرارت بدن را کاهش می‌دهد و به درمان کمک می‌کند. مصرف B کمپلکس، روی و قرص آهن نیز موثر است البته تاثیر آنها کند است، ولی در درازمدت به کاهش تاول‌ها کمک می‌کنند. خودداری از خوردن غذاها و یا آشامیدنی‌هایی که ممکن است زخم‌های دهان را تشدید کنند؛ ‌مثل غذاهای تند، اسیدی (مثل مرکبات تازه) زخم‌های ناشی از مصرف مایعات داغ و یا غذاهای چاشنی‌دار یک پدیده شایع است و به راحتی و خودبه‌خود التیام می‌یابند و نیاز به درمان خاصی ندارند. دوری از شرایط و موقعیت‌های پراسترس و آسیب‌زا که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند.
مصرف ملین‌های گیاهی که سموم معده را دفع می‌کنند و در صورتی که تاول ناشی از عملکرد ضعیف معده باشد، آن را بهبود می‌بخشد. یک حوله را درون مخلوط آب یخ و نمک بزنید و روی تاول‌ها قرار دهید. بدیهی است که نمی‌‌توانید استرس را در زندگی خود به‌طور کامل از بین ببرید، ولی باید و چگونگی مبارزه با آنها را بیاموزید. برای حفظ بهداشت مناسب دهان و دندان آنها را حداقل دوبار در روز مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. یک رژیم غذایی متعادل و مراجعه مرتب به دندانپزشک نیز در پیشگیری از مشکلات دندان و دهان موثر است.