موسیقی درمانی و کاربرد آن در درمان فشار روانی یا استرس
در زندگی امروزی، پیشرفت تکنولوژی و عصر ماشینی شدن، علیرغم پیامدهای مثبتی که برای زندگی انسان با خود به همراه داشته است، لیکن پیامدهای منفی آن نیز به گونه ای قابل انکار نبوده و نیست. استرس یا فشار روانی زهرآگین و اندوه قرن بیست و یکم یکی از این پیامدهای منفی عصر ماشینی است.
این فشار روانی که از آن به عنوان اندوه قرن نام برده شده باعث به وجود آمدن بسیاری از اختلالهای جسمانی و روانی گشته است. اگر به طور دقیق به پژوهش و بررسی بپردازیم خواهیم دید که امروزه اکثر بیماری های روحی، روانی و جسمانی که تحت عنوان اختلالات یسکوسوماتیک نام برده می شوند نشأت گرفته از همین Stress (استرس) است.
جلیسون Jelilison معتقد است که موسیقی متن فیلم می تواند باعث کاهش پاسخ های ناشی از استرس شود و در هنگام استرس، موجب به آرامش رسیدن شود.
لین هارد (Lien Hard) معتقد است که موسیقی درمانی می تواند از ارکان اساسی اصلی برنامه درمان استرس باشد و به عنوان قسمت مکمل درمان گروهی محسوب گردد.
با توجه به نظریه او می توان گفت که هدف اصلی موسیقی درمانی، توجه دادن افراد به خودشان بوده که با گوش دادن به موسیقی در حقیقت به خود گوش بدهند.
آواز خواندن و نیز نواختن ساز می تواند به شخص این امکان را بدهد تا عوامل زمینه ساز استرس و تنش
را بشناسد، احساس درونی خویش را نسبت به استرس ابراز نماید، خود را از نظر روحی تخلیه نماید، در یک گروه موسیقی شرکت نموده و خود را با آن افراد تطبیق داده و بدین ترتیب به یک آرامش درونی دست یابد و بالاخره اینکه از دید روان شناسی با شرایط و موقعیت های ایجاد کننده استرس به یک همانند سازی (Identification) که در واقع یک نوع مکانیسم روانی است پیدا کند.
انسان و موسیقی :
خدا زیباست و زیبایی را دوست دارد. رسول اكرم (ص)
ادیان و نژادها بی شمارند اما زبان و روح یكی است، زبان عشق. موسیقی نوعی زبان عشق است.
انسان و موسیقی
كاربرد موسیقی برای درك زیبایی و سلامت زندگی اجتناب ناپذیر است.
از بدو خلقت انسان، نیازهای متنوعی(اعم از جسمی و روانی) با او همراه بوده كه برای برآورده ساختن این نیازها سازگاری با محیطش به ابزارهایی نیاز داشته است.
هنر به عنوان یكی از وسایل اولیه ی سازگاری بشر در خدمت نیازهای كمال جویی و زیبا طلبی و از طرف دیگر، آرامبخش ناراحتی ها و سختی های زندگی او بوده است. موسیقی شكلی از هنر است كه احساس، عاطفه، ادراك و شناخت انسان را بدون نیاز به تكلم و زبان منتقل می كند.
استفاده ی بشر از موسیقی، امری آسان و قابل دسترس بوده است، چون ریتم و ملودی، به عنوان دو ركن اساسی موسیقی، در سرشت انسان وجود داشته و از طرفی آواگریها و حركات ریتمیك نیز نیازی به تكلم نداشته است. از این رو در بیشتر قبایل ابتدایی مراسم و آیین های مختلف موسیقیایی كه وسیله ای برای ابراز همبستگی جمعی و از بین بردن ترس ها و غم ها و ایجاد آرامش و شادی و اراده در بین افراد قبیله بوده برگزار می شده است.
موسیقی زبان آرزوها، انتظار ها و عواطف بشری است و هر قوم و ملتی بر حسب ویژگی های عاطفی و فرهنگی خود، موسیقی خاصی دارد. با درك موسیقی، عواطف زیبا، همدردی و تفاهم بیشتر قلبی میسر خواهد شد.
پژوهشگران توصیه می كنند كه والدین روزانه یك ساعت برای فرزندان كوچك خود موسیقی پخش كنند. این عمل موجب بهتر شدن وضعیت تغذیه، خواب و افزایش وزن آنها می شود.
موسیقی و درمان
از ابتدای تاریخ، بشر از موسیقی برای شفای بیماران استفاده می كرده است. برای مثال؛ ریتم طبل ها در مراسم شفابخش جادوگران و درمان گران نقش مهمی داشته است.
ارسطو می گوید: از موسیقی می توان در بسیاری از شئون زندگی، تربیت، سرگرمی، درمان، خوشگذرانی و تعدیل احساسات و عواطف استفاده كرد. (منتهی تصریح می كند كه گرچه پر كردن اوقات فراغت، امری لازم است، لیكن باید با نوعی از موسیقی مفید و تعالی بخش پر شود).
فارابی موسیقی را با سه خاصیت مطرح می ساخت: احساس انگیز، نشاط انگیز، خیال انگیز و یا تحت شرایطی هر سه خصوصیت را دارا می باشد.
نغمه های موسیقی بر حسب تركیب فواصل و ریتم دارای ارتعاشات خاصی هستند كه با تحریك ارتعاشات سلول های عصبی احساس و انگیزه ای را تقویت، تضعیف و یا منتقل می سازند. اگرچه فواید درمان با موسیقی از دوران های قبل مطرح بوده است، اما تا قبل از اینكه در قرن اخیر به عنوان یك رشته تخصصی شناخته شود خوب معرفی نشده است.
امروزه از تأثیر و فواید موسیقی در مراحل مختلف رشد و زندگی انسان (از دوره جنینی تا سالمندی) گیاهان و جانوران سخن به میان می آید، و از تغییرات آن بر روی سیستم های حسی حركتی، هیجانی-عاطفی، ترشح غدد، هوشیاری و آگاهی و شناخت فرد بحث می شود.
به گفته پژوهشگران مركز پزشكی نیویورك، شنیدن موسیقی های كلاسیك و حتی موسیقی جاز موجب كاهش اضطراب و افزایش تحمل درد بیماران می شود. (تنسی ویلیامز)
منبع :arshemusic.
