مدیتیشن (مراقبه) در ذهن مردم، تداعی‌گر ریلکسیشن[1] یا آرامش درونی است. در نوامبر 2005 در مجله‌ی «دانشمندان جدید» در مقاله‌ای تحت عنوان «مدیتیشن، مغز را ارتقاء می‌بخشد»، دانشمندان اظهار داشتند که انجام مدیتیشن، فواید زیادی دارد و باعث افزایش سلامتی و حتی بهبود ساختار و عملکرد مغز می‌گردد. طبق گزارش حاصل از این پژوهش، کسانی که به طور مرتب به انجام مدیتیشن مشغول‌اند، احساس می‌کنند که انرژی زیادتری را دریافت کرده و به خواب کم‌تری نیازمندند.
دانشمندانی از دانشگاه «کنتاکی» طی مطالعه‌ای، ده نفر را به‌طور داوطلبانه برای بررسی چنین ادعاهایی مورد بررسی قرار دادند. آن ده نفر قبل از شروع مطالعه، تست شدند و همه‌ی آنان 40دقیقه در موقعیت‌هایی همچون خوابیدن، مدیتیشن، مطالعه کردن و یا مکالمه‌ای سبک و آرام قرار گرفتند و پس از آن دوباره تست شدند. همگی می‌دانیم که 40دقیقه خوابیدن، فرد را پر‌انرژی‌تر می‌کند و مقداری زمان می‌گیرد تا فرد پس از خواب، به‌طور کامل هوشیار شود. آن‌چه که باعث شگفتی این دانشمندان شده بود این بود که با وجود آنکه هیچ‌کدام از افراد مورد مطالعه، تجربه انجام مدیشین را از قبل نداشتند، اما مدیتیشن، منجر به بهبود عملکرد فوری آنان شده بود.
البته دانشمندان در مورد چگونگی تأثیر مدیتیشن بر بهبود عملکرد افراد، نظری ندادند.
در سپتامبر 2005، در مقاله‌ی علمی دیگری که در همان مجله با عنوان «اگر مدیتیشن خوب است، خدا آن را بهتر می‌کند»، آمده است: «در‌حالی‌که مدیتیشن، فرد را ریلکس می‌کند، مدیتیشن معنوی وی را ریلکستر می‌کند.» طبق این گزارش، محققان، دانشجویان دانشکده‌ای را به‌طور داوطلبانه به سه گروه آزمایشی تقسیم کردند. اولین گروه، روی عبارت «خدا عشق است» یا «خدا صلح است» تمرکز کردند. گروه دوم، روی عبارت «من خوشحالم» یا «من سرحالم» تمرکز کردند و از گروه سوم خواسته شد که به‌هنگام مراقبه، سعی کنند ذهن خود را فقط ریلکس کنند. نتیجه‌ها نشان داد که آزمودنی‌هایی که در گروه مدیتیشن معنوی بودند (گروه اول)، پیشرفت و بهبود بیش‌تری در سلامت جسمی و ذهنی‌شان نسبت به گروه‌های دیگر داشتند و فشارهای روانی و حتی درد‌های فیزیکی‌شان نیز کاهش یافته بود.
شکلی از «مدیتیشن آگاهانه» وجود دارد که افراد به‌صورت کاملاً آرام و بی‌صدا می‌نشینند و از طریق مدیتیشن، به تهذیب و پالایش افکار و ذهن‌شان می‌پردازند. علم پزشکی معاصر تأیید کرده است که مراقبه می‌تواند تمرکز و توجه را افزایش داده و به‌طور مؤثری بر کاهش استرس اثر بگذارد و حتی بیماری‌های مزمن را تسکین بخشیده و کاهش دهد. در سال 1979 دکتر «جان کابات زین» سرپرست مرکز توجه و هشیاری دانشگاه پزشکی «ماساچوست» در‌خصوص مدیتیشن هشیارانه، سخنانی ایراد نمود. او کلاس‌هایی با بیش از 4هزار نفر در دوره‌های هفته‌ای «کاهش استرس و برنامه‌های ریلکسیشن» برگزار نمود. تحقیقات حاکی از آن بود که نیروی شفابخشی مدیتیشن هشیارانه، می‌تواند در بهبود بیماریهایی همچون سردرد، فشار خون بالا، کمردرد و بیماری‌های قلبی موثر باشد چر‌ا که همه‌ی این بیماریها مرتبط به استرس هستند.
حال این سؤال مطرح می‌شود که آیا افرادی که بیمار نیستند هم نیاز است که مدیتیشن کنند؟ از طریق مطالعه بر روی راهبانی که در طول تمام زندگی‌شان مدیتیشن کرده بودند، پژوهشگران دریافتند که مدیتیشن می‌تواند توانایی شناخت و ادراک را بالا ببرد. اگر شما کسی هستید که همیشه در قلب‌تان وقایع گذشته را حفظ می‌کنید و نگران اتفاق‌های آینده هستید، مراقبه می‌تواند روی درک شما از امور، اثر گذاشته و این امکان را به شما بدهد که خُلق‌و‌خوی مناسبی را برای مدت زمان طولانی‌تری حفظ نمایید. کسانی‌که یک ساعت مدیتیشن روزانه را برای مدت هشت هفته انجام داده بودند، واکنش‌های ایمنی بسیار قوی از خود نشان دادند و ساختار مغزشان در رابطه با تفکر مثبت، رشد کرده بود.
در سال‌های اخیر، روش پرورش «فالون گونگ»، که پیروی از اصول «حقیقت، نیکخواهی، بردباری» را در زندگی روزمره تأکید می‌کند، در دنیا انتشار یافته است و برای رسیدن به ذهنی آرام، تأکید بر مدیتیشنی خاص و هوشیارانه می‌نماید. در این نوع مدیتیشن، فرد در حالت نشسته به‌صورت پاهای ضربدر شده و با کمری صاف و چشمانی بسته، همراه با یک موسیقی آرام و مخصوص، به انجام مدیتیشن میپردازد و پس از اجرای چند حرکت، به حالت سکون ذهن می‌رود ولی آگاهی خود را از اینکه در حال مدیتیشن است، در تمام مدتِ تمرین حفظ می‌کند.
کوشش و تقلا در این دنیای مادی، ذهن و جسم ما را فرسوده کرده و از پای در‌می‌آورد. اگر بتوانیم از طریق مدیتیشن معنوی، یک سرزمین پاک را در ذهن‌مان ایجاد کنیم، شاید قادر باشیم دنیایی بیافرینیم که از این دنیای مادی فراتر رود.
منبع: مجله شادکامی و موفقیت، شماره 58
