درس زندگي 69
ذهن شما نيز به ورزش کردن نياز دارد
ورزش جسمي سخت به شما کمک مي‌کند تا بدن‌تان سرشکل بيايد. ورزش ذهني سخت نيز براي سرشکل نگه داشتن ذهن خود به يک اندازه مهم است. سخنور بزرگ رومي سيسرو مي‌گويد: «در يک ذهن آشفته همچون يک بدن ناسالم، صحت سلامتي غير ممکن است.» به عبارت ديگر، ذهن شما به اندازه‌ي بدن‌تان به طور منظم به دويدن خوب نياز دارد اگر مي‌خواهيد عملکرد خوبي براي شما داشته باشد.
تحقيقات نشان مي‌دهد که مغز شما ظرفيت خود را براي واکنش به چالش‌هاي جديد و يادگيري چيزهاي جديد در آينده از دست خواهد داد اگر شما به آن تمرين ذهني مورد نياز را ندهيد. نتايج تحقيقات اخير همچون پروژه‌ي تحقيقاتي گسترده‌ي حمايت شده توسط انجمن مک‌آرتور نشان مي‌دهد که فعال نگه داشتن مغز، درگير کردن ذهن و يادگيري دائمي به طولاني کردن سلامتي و توانايي آن براي عملکرد صحيح کمک مي‌کند.
چالش‌هاي فکري نه فقط ذهن شما را سرحال و آماده نگه مي‌دارند بلکه مي‌توانند به ذهن کمک کنند تا نسبت به قبل شکل بهتري پيدا کند. با بالا رفتن سن، سلامت جسمي ما به تدريج کاهش پيدا مي‌کند و مهم نيست چه قدر تلاش براي تناسب اندام انجام داده‌ايم. اما اذهان ما مي‌تواند دائماً رشد کرده و به تدريج با گذشت زمان سالم‌تر شود.
توني بوزان، نويسنده‌ي کتاب نقشه‌ي ذهن و کارشناس مغز انسان، بر اين باور است که خاطرات انسان مي‌تواند حقيقتاً در دهه‌ي 40 و 50 بهتر شود اگر آن‌ها صرفاً از زمان براي استفاده و گسترش مغزهاي‌‌شان استفاده کنند. بوزان مي‌گويد: «هر چقدر بيشتر ياد بگيريد، حافظه‌تان با گذشت زمان تيزتر مي‌شود.» اين به معني آنست که هيچ دليلي وجود ندارد که چرا شما نمي‌توانيد بر يک زبان جديد تسلط پيدا کنيد يا تاريخچه‌ي کامل ارتش ايتاليا را در دهه‌ي شصت يا هفتاد زندگي‌تان ياد بگيريد. آنچه که نياز است خواسته و انگيزه‌ي شما براي وقوع آن است.
اگر مغزتان براي يادگيري چيزهاي جديد براي دوره‌ي طولاني از زمان با چالش فکري مواجه نبوده است، پس توانايي خود را براي درک و جذب اطلاعات جديد از دست مي‌دهد. بزرگ‌ترين دليل فراموشي مغز، بدون شک، تنبلي است. سپري کردن کل زمان فراغت‌تان به تماشاي تلويزيون- تنبلي جسمي و ذهني در بهترين حالت آن- ذهن شما را در شکل پرتحرک و متفکر نگه نمي‌دارد.
در اينجا بهتر است تا به صحبت‌هاي بت ميدلر توجه کنيم. بت ميدلر ممکن است در تلويزيون ظاهر شده باشد اما در پنجاه سالگي‌اش، اين خواننده-بازيگر تماشاي تلويزيون را در خانه نه فقط براي دخترش بلکه براي خودش نيز ممنوع کرد. او اخيراً به مجله‌ي راهنماي تلويزيون گفت: «من اجازه‌ي تماشاي تلويزيون را نخواهم داد. من مدت‌ها پيش اين را با خود عهد کردم. هرگز آنچه که از تو احمق‌تر است، تماشا نکن. اين به من خيلي کمک کرده است.»
چندين مطالعه‌‌ي تحقيقاتي از اين نتيجه حمايت مي‌کنند که ظرفيت ذهني معمولاً هنگامي بدتر مي‌شود که مغز در زماني طولاني با فعاليت يا چالش فکري مواجه نمي‌شود. انجام فعاليت‌هاي چالش‌برانگيز ذهني به انسجام و سلامت ذهني کمک مي‌کند. لارنس کاتز از دانشگاه دوک مي‌گويد که افراد برنامه‌هاي روتين را به روش‌هاي تازه انجام مي‌دهند که از همه‌ي پنج حس استفاده مي‌کند. حتي کارهاي کوچک انجام شده به روش‌هاي تازه يک کمک بزرگ محسوب مي‌شود به ويژه اگر شما تمايل به يادگيري نواختن پيانو يا صحبت به يک زبان خارجي نداشته باشيد.
نکته‌ي کليدي درگير شدن در بخش‌ها و فعاليت‌هاي ناآشناست. کاتز، يکي از نويسندگان کتاب «مغز خود را زنده نگه داريد» در اين ارتباط مي‌گويد: «هدف فعال کردن مسيرهاي بيوشيميايي مغز و آوردن مسيرهاي جديدي است که مي‌تواند به مستحکم کردن يا حفظ قواي مغز کمک کند.» در اينجا 4 فعاليت پيشنهادي کاتز را براي فعال نگه داشتن مغز ارائه مي‌دهيم: (1) مسير جديدي را به خانه‌ي بهترين دوست خود پيدا کنيد (2) لباس خود را بر اساس حس لامسه و نه قدرت بينايي خود انتخاب کنيد (3) يک کتاب را وارونه بخوانيد (4) اگر راست دست هستيد، دندان خود را با دست چپ‌تان مسواک بزنيد.
روش‌هاي بسيار ديگري براي فعال نگه داشتن ذهن‌تان وجود دارد- فعاليت‌هاي مهم و پايه‌اي همچون خواندن، وارد شدن به بحث‌هاي فعال و بازي کردن شطرنج. کشف مکان‌هاي جديد، يادگيري چيزهاي جديد و ملاقات با افراد جديد داراي نگاه‌هاي تازه همچنين نقش مهمي در تحريک ذهن بازي و به شما براي تجربه‌ي لذت و رضايت بيشتر در زندگي کمک مي‌کند.
هيچ چيزي ذهن شما را به اندازه‌ي يادگيري سر شکل و فعال نگه نمي‌دارد. فرقي نمي‌کند که اين يادگيري کسب دانش جديد يا بدست آوردن مهارت جديد باشد، در هر صورت يادگيري توانايي ذهني شما را ارتقاء مي‌بخشد. يک يادگيرنده‌ي فعال بودن نه فقط به شما کمک مي‌کند تا بر خستگي غلبه پيدا کنيد، بلکه همچنين ذهن شما را در سال‌هاي بعدي زندگي‌تان فعال نگه مي‌دارد. ويلهلم ون هومبلدت مي‌گويد: «لذت حقيقي از فعاليت ذهن و فعاليت بدن هر دو بدست مي‌آيد. اين دو با هم متحد هستند.»
درس زندگي 69: ذهن شما نيز به ورزش کردن نياز دارد
