ورزش در آب = کشف سرچشمه روانی و تندرستی
ورزش در آب = کشف سرچشمه روانی و تندرستی● هیدروتراپی چیست ؟
هر گونه معالجه و مداوا به کمک آب را می توان هیدروتراپی دانست .لیکن باید گفت که امروزه هیدروتراپی اغلب به شیوه ای از معالجه گفته می شود که در آن اجرای حرکات و نرمشهای خاص در آب مورد نظر باشد نمونه های بیشمار از افرادی که دستخوش آسیبهای جدی مفصلی ، عضلانی ، استخوانی و…
شده و بر اثر اجرای تمرینات خاص در آب توانسته اند بزودی شفا یابند این نکته را نمایان می سازد که آب درمانی شیوه ای نوین در توانبخشی و معالجه نارسائیهای اندامی است که علیرغم گسترش روز افزون آن در سطح جهان متاسفانه به دلیل عدم انتشار منابع و آثار فارسی در این باره در کشور ما چندان شناخته شده نیست و چنانچه شناختی هم باشد، اغلب در حد تعریف سطحی یا اجرای حرکات سلیقه ای است .
آب درمانی و اجرای حرکات خاص در آب گذشته از فواید درمانی قابل ملاحظه آن در ورزش و آسیبهای ورزشی (که خود موجب ارتقاء کارائی این افراد می گردد) و درمان فلجها و به خصوص معلولینی که پس از بهبود می توانند بخشی از نیروی فعال جامعه گردند، یکی از راههای کاهش فشارهای روانی و در نتیجه افزایش کارائی نیروهای سالمی است که فعالیت بیشتر آنان موجب رشد بهره وری می گردد.
● ورزش در آب
▪ نقش شنا در ارتقاء بهره وری
ورزش هوازی در آب یکی از جدیدترین تمرینات ورزشی در دنیا می باشد که فوائد متعدد و گوناگونی را در بر دارد . از جمله فوائد این ورزش را می توان به موارد زیر اشاره نمود .
۱) کسب و حفظ فرم بدنی خوب و همچنین کسب آمادگی قلبی و عروقی و پیشگیری از ابتلاء به امراض عضلانی و استخوانی ناشی از کمبود حرکت و غیره .
۲) تقویت عضلات و مفاصل و تسکین دهنده دردهای عضلانی ، استخوانی ، مفصل و بیماریهای روانی (بخصوص افسردگی و پریشانی ، …) که بیشتر این بیماریها در سنین بالای ۳۰ سال بروز می کند .
۳) ورزش در آب برای هر انسانی با هر سطح آمادگی جسمانی ، در هر سنی ، و با هر وزنی مناسب و دارای اثرات آرامش دهنده می باشد . در این ورزش خروج عرق بد بو از بدن احساس نمی شود .
۴) عضلات سفت و دردناک نمی شوند و علت آن وجود آب و خواص فیزیکی بسیار مطلوب آن می باشد، نتایج قطعی و مفید ادامه مرتب و منظم این ورزش مفرح، تقویت عضلات ، سفت و موزون شدن عضلات انعطاف پذیری بیشتر مفاصل و تاندونها می باشد که در نهایت سلامت‌کلی را موجب می گردد.
۵) این ورزش در مورد افراد ناتوان جسمی و معلولین کاربرد بسیار بالاتری از ورزش در خشکی دارد و طبق تحقیقات انجام شده باعث جلوگیری از پیشرفت ضایعه و حتی گاهی بهبودی آن شده است.
علماً به تجربه دریافته اند که بدن سالم دارای عقل و روان سالم است ، و علم به ما می آموزد که چگونه این امر تخقق می یابد در اثر ورزش ، خون با سرعت بیشتری در بدن به جریان می افتد و سموم حاصل از سوخت و ساز از سلولها وارد جریان خون گشته و دفع می شوند و کلیه ها و کبد انسان کارائی بیشتری خواهند داشت . ورزش حتی به مقدار کم، اکسیژن بیشتری وارد بدن می کند و مغز نیز از اکسیژن کافی بهره مند می شود به وسیله ورزش تحمل انسان در انجام حرکات بدنی سخت تر بیشتر شده و علائم تنبلی و خستگی و بی حالی از بین رفته و مغز انسان برای انجام کارهای فکری و عملی آمادگی بیشتری پیدا می کند. یکی از مهمترین فوائد ورزش کسب اعتماد به نفس بیشتر است که همواره او را در برخورد با اجتماع استوارتر می کند در بین کلیه ورزشها از شنا به عنوان مفید ترین رشته یاد شده که همه افراد از سنین ۴-۵ ماهگی با (نظارت مادر یا بزرگتر) تا سن ۱۰۰ سالگی و بالاتر از آن می توانند لذت برده و از فوائد بیشمار آن بهره مند شوند.
● خواص فیزکی آب
آب که یکی از مهمترین نعمتهای خداوند یکتاست ، دارای خواصی است که بشرح مختصری از آن می پردازیم .
۱) درجه حرارت آب : (خصوصاً استخرهای سرپوشیده) که بین ۲۷ تا ۳۰ سانتیگراد می تواند ثابت شود و گرمایی بسیار مطلوب و مناسب برای بدن بوجود آورد و گرمای آن باعث انعطاف پذیری بیشترعضلات و مفاصل می شود .
۲) فشار آب : غلظت آب نسبت به هوا که حدود ۲ برابر غلیظ تر است و بخاطر جرم مخصوص آب می باشد . خود این عامل باعث سریعتر قوی شدن عضلات می گردد چون انسان باید با فشار و قدرت بیشتری در آب پیشروی نماید .
۳) شناوری (نعمت پنهان مانده) که بخاطر وجود قانون ارشمیدس و سبک شدن وزن بدن در آب که حدوداً ۹/۰ از وزن ما در آب کاسته می شود و بخاطر این قانون فشار بسیار کمتری نسبت به خشکی روی بدن ما خصوصاً پنج مهره ناحیه کمری وارد می شود ،(مهره پنجم کمرکه بیشتر از سایر مهره ها دچار ضایعه می شود)همانطور که می دانید قانون ارشمیدس می گوید (هر جسمی که وارد آب شود به اندازه وزن مایع هم حجمش از وزنش کاسته می شود) بنابراین برای مثال انسانی که درخشکی ۶۰ کیلو گرم وزن دارد در آب بیشتر از ۷ تا ۸ کیلوگرم وزن ندارد.
بنابراین فشار نیروی جاذبه زمین نیز بر روی او کم شده و می تواند براحتی در آب حرکت و ورزش کند بدون انکه فشار زیادی روی عضلات و مفاصل و تاندونها و استخوانهای او وارد آید . وقتی که فردی در اثر تصادف یا معلولیت مادرزادی یا غیره ، درخشکی راه رفتن و حرکت کردن برای او سخت و درد آفرین است پزشکان توصیه می کنند این کار را در آب انجام دهد که بسیار راحت تر و کم دردتر انجام می شود .
۴) ضد اصطکاک بودن یا ضربه گیر بودن آب : بعلت علظت آب وسیال بودن آب امکان بروز ضربه و تصادف بخودی خود وجود ندارد و مانند برخورد انسان با یک جسم سفت باعث بروز ضربه و شکستگی و پارگی نمی شود.
۵) مقاومت آب : به علت سنگین تر بودن آب از هوا همیشه مقاومتی وجود دارد و این مقاومت همانند وزنه ای برای ما عمل می کند و باعث تقویت سریعتر و بی درد عضلات می گردد. بطور مثال اگرشما در آب دستتان را با سرعت عقب و جلو ببرید سنگینی حرکت مانند عقب و جلو بردن دست با وزنه ۴ کیلوئی در هوا می باشد پس قدرت عضلانی سریعتر از خشکی رشد می یابد.
۶) ماساژ : اگر تا حالا کسی شما را ماساژ داده باشد ، احساس راحتی عجیبی که بعد از آن بوجود می آید را چشیده اید ماساژ حاصل از مقاومت و فشار آب روی قسمتهائی از بدن است که در آب حرکت می کند ماساژ علاوه بر تسکین دهنده اش بر روی عضلات باعث افزایش گردش خون سطحی نیز می شود . همزمان به علت سنگینی آب روی قفسه سینه عضلات تنفسی اطراف ریه ما مجبور به کار بیشتر می شوند و با تقویت عضلات تنفسی ، تنفسهای انسان بسیار عمیق تر و کاملتر انجام می شود و اکسیژن بیشتری به سلولها می رسد و احساس زنده و سرحال بودن به انسان دست می دهد بنابراین ، این خواص معجزه آسای آب باعث تشویق هر شخصی برای انجام حرکت ورزشی در آب می گردد.
● طب پیشگیری :
بدون هیچ تردیدی کلیه اطباء و دانشمندان در دنیای پر هیاهو و پر از استرس و فشار زندگی ماشینی با همه آلودگی های صوتی ،هوا و آب ، ورزش کردن را برای سلامت ماندن توصیه می کنند ، تحقیقات نشان داده است که هر انسانی که ورزش کند، به بهترشدن سیستم هوازی و ظرفیت قلبی و عروقی و انعطاف پذیری ، و قدرت عضلانی خود کمک می کند و افرادی که دارای آمادگی جسمانی بهتری هستند مسلماً دارای خصوصیتهای زیر نیز می باشند.
۱) قادر به کنترل وزن خود می باشند
۲) کمتر از دیگران مریض می شوند
۳) سالمتر هستند
۴) کمتر عصبی و افسرده می شوند
۵) جوانتر از سن خودشان نشان داده می شوند .
۶) با مسائل و فشارهای زندگی بسیار راحت تر برخورد می کنند
پس ورزش وسیله پیشگیری است و بیمه ای مطمئن برای تمام عمر ، خصوصاً ورزش در آب که به فوائد بیشمار آن اشاره شد.
● خاصیتهای درمانی :
در صورتی که به علت بی تحرکی و کم ورزش کردن و بالا رفتن تدریجی سن که معمولاً همراه با بیماریهایی از قبیل ناراحتیهای دیسک (ستون مهره ها)و آرتروز و سیاتیک و پوکی استخوان است و یا بخاطر تصادف یا معلولیتهای مادرزادی یا سایر عوامل، دچاردرد و ضایعه ای شدید ، ورزش در آب می تواند یکی از مفید ترین و کاملترین و بی ضررترین ورزشها باشد . در اثر تحقیقات بی شمار انجام شده در دنیا افرادی که دارای بیماریهای مفصلی و عضلانی و غیره هستند مانند ضایعات و ناراحتی های ستون مهره ها (مانند فشرده شدن یا جدا شدن غیر طبیعی ستون مهره های بدن) که اصطلاحاً به آن ناراحتی دیسک می گویند و بیماری های آرتروز و ناراحتی های دیگر ستون مهره ها مانند لوردوز – کیفوز ، اسکولیوز و افرادی که دارای فشار خون نا متعادل ، حتی بیماری های قلبی و تنفسی خفیف و افرادی که دارای چاقی مفرط هستند و حرکت در خشکی برایشان سخت می باشد و افرادی که در اثر تصادف دچار شکستگی یا پارگی استخوان و یا مفاصل وتاندونها عضلات شده اند همگی می توانند تحت نظر یک پزشک متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپیست به انجام حرکات ورزش در آب بپردازند چون بدن در آب سبک شده و فشار بسیار کمتری بر عضلات و مفاصل وارد می شود و به علت وجود فشار و مقاومت آب نیز عضلات بسیار سریعتر قوی می شوند و بهبودی حاصل می شود . یا حداقل از پیشرفت ضایعه و درد جلوگیری می شود ورزش در آب به خواب راحت تر و عمیق تر کمک می کند و در بعضی از بانوان دردهای دوران قاعدگی و یا یا ئسگی آنها کمتر شده است . ورزش در آب احتیاج به دانستن فن شنا ندارد و در قسمت کم عمق استخر انجام می شود فقط تا سینه در آب هستید تنها هزینه ای که دارد خرید یک مایو و کلاه شنا است و پیدا کردن استخری تمیز و بهداشتی در نزدیکی خانه .
ورزش در آب برای خانمها باردار که مسئله خاص پزشکی نداشته باشند بسیار مفید است و فشار نیروی جاذبه زمین را روی کمر در اثر شناوری کمتر می کند و با تقویت عضلات زن باردار را بسیار سالمتر نگاه می دارد در سنین کهنسالی حرکت در خشکی برای سالمندان دردناک و خسته کننده است ولی در آب بسیار راحت تر و امکان پذیرتر است ورزش در آب برای افراد بسیار چاق بسیار راحت و لذا بخش است چون در خشکی نمی توانند شناور شوند و احساس سبکی داشته باشند و بالاخره شادابی و نشاط محیط آب تشویق کننده خوبی برای هر شخص است ، اگر حرکات ورزش در آب را با یک رژیم کم کالری ۱۵۰۰ تا ۱۲۰۰ کالری همراه نمائید وزن شما در هر ماه ۴-۵ کیلو پائین می آید و به تناسب اندام دست می یابید. ورزش در آب جز در مواردی که پزشک دستور استراحت مطلق می دهد یا بیمار دارای زخمهای عفونی است در هر موردی مفید و مؤثر می باشد . پس از همین امروز شروع کنید .
یکی از بهترین فوائد ورزش در آب تسکین روانی و روحی افراد است که در تحقیقات انجام شده در دنیا این مسئله به اثبات رسیده چون اغلب دردهای انسانها از بیماری روان تنی ناشی می شود با ورزش و ایجاد ارتباط اجتماعی از افسردگی و پریشانی و اضطراب آنها می کاهد و خود به خود افرادی سالمتر می شوند برای اینکه با تسکین روحی مجبور به استفاده از قرص های خطرناک شیمیائی مسکن و خواب آور نمی باشند این قرصها دارای عوارض جانبی بسیار بدی است که حتماً روی جسم و روان اثرات سوئی می گذارد .
تمرینات ورزش در آب شامل ۴ سری تمرین می باشد :
۱) حرکات هوازی که برای تقویت قلب و عروق در سیستم تنفسی بسیار مفید است .
۲) حرکات بالاتنه مانند حرکات صورت ، شانه ها و گردن است ،
۳) حرکات تنه مانند حرکات (شکم ، باسن ، ران ، ستون ، مهره ها ، کمر می باشد)
۴) پائین تنه (حرکات پاها و مچ پا می باشد .) البته در مواردی که شخصی برای درمان مراجعه می کند مربی آگاه با مشورت با پزشک و زیر نظر او باید از یک سری حرکات بی ضرر استفاده کند تا بهبودی بیمار سریعتر انجام شود . این ورزش مفرح و جدید بتازگی در استخرهای حجاب و شهید کشودوست (ونک) تهران با کمکهای بی دریغ معاونت ورزش بانوان استان تهران و زیر نظر هیئت همگانی بانوان استان تهران انجام می شود که طبق پرونده های پزشکی و ورقهای ارزشیابی هر یک از خواهران عزیز اثرات روانی و درمانی و ورزش آن کاملاً ثبت شده و به اثبات رسیده که از هر نظر مفید تر از ورزشهای دیگر می باشد.
منبع : انجمن درمانگران ایران
